2024-03-29T16:15:46Z
https://www.cilamag.ir/?_action=export&rf=summon&issue=2951
مجله حقوقی بین المللی
مجله حقوقی بین المللی
2251-614X
2251-614X
1385
23
شماره 35 (پاییز و زمستان)
رویه داوری بینالمللی دربارة غرامت (دعاوی نفتی)
محسن
محبی
محدودیتهای حاصل از اصول 44،80 و 81 قانون اساسی و نیز قانون نفت مصوب 1366 و همچنین قوانین بودجه سالانه از سال 1374 به بعد و بویژه قوانین برنامه پنجساله توسعه اقتصادی (قانون برنامه اول و دوم و سوم)، موجب شده که سرمایهگذاری خارجی در ایران (بویژه در صنایع بالادستی نفت) بهصورت قراردادهای بیع متقابل انجام شود. شیوه بیع متقابل از جهات مختلف مورد گفتگو و نقد بوده است، اما هیچگاه در پرتو تجربه حاصل از رویه داوری بینالمللی در زمینه غرامت مورد بحث قرار نگرفته است.
یکی از موضوعاتی که در رویه داوری بینالمللی مورد بحث قرار گرفته، غرامت قابلپرداخت در قبال ملیکردن سرمایهگذاریهای خارجی یا فسخ قرارداد سرمایهگذاری است. غرامت قابلپرداخت در قبال ملیکردن سرمایهگذاری خارجی یا فسخ و لغو قراردادهای سرمایهگذاری منعقده بین دولت و خارجیان، در رویه داوری بینالمللی از « غرامت کامل» به « غرامت مناسب» متحول شده و امروزه ملاک آن « انتظارات معقول» طرفین است.
اینک پرسش این است که آیا « انتظارات معقول» در قراردادهای موسوم به بیع متقابل (درصورت فسخ یا لغو آن توسط طرف دولتی) چیست؟ برای پاسخ به این پرسش، باید ابتدا رویه داوری بینالمللی را در زمینه غرامت شناخت. تجزیه و تحلیل رویه داوری بینالمللی درخصوص غرامت، زمینه و بستر مناسبی برای پیشبینی رفتار مراجع داوری بینالمللی با قراردادهای بیع متقابل (در صورت فسخ یا لغو آنها توسط طرف دولتی) فراهم میکند. موضوع این مقاله بسط همین نکته است.
2006
01
01
9
70
https://www.cilamag.ir/article_17807_6f96b3c0ca357a0b83b04a9facab07e3.pdf
مجله حقوقی بین المللی
مجله حقوقی بین المللی
2251-614X
2251-614X
1385
23
شماره 35 (پاییز و زمستان)
موازین بینالمللی حقوق بشر و بازداشت محکومین مالی در ایران
سیّدقاسم
زمانی
لزوم انطباق قوانین داخلی هر کشور با تعهدات بینالمللی آن، اصلی اساسی است که از ذات نظام حقوق بینالملل منبعث میشود. جمهوری اسلامی ایران به لحاظ عضویت در میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی (1966) از جمله به این قاعده ملتزم شده است که « هیچ کس را نمیتوان به علت ناتوانی در ایفای تعهدات قراردادی خود زندانی نمود.» این قاعده اساسی که در ماده 11 میثاق درج شده است حقی مطلق و غیرقابل تخطی قلمداد میشود. با این حال قانون نحوه اجرای محکومیتهای مالی مصوب 10/8/1377 و آئیننامه اجرایی آن با مواد 2 و 11 میثاق در تعارض آشکار میباشد. از اینرو، دولت ایران به لحاظ بینالمللی متعهد است که در اسرع وقت به اصلاح قوانین داخلی خود در این زمینه مبادرت ورزد.
حقوق بشر
تعهد بینالمللی
میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی
محکومین مالی
حبس
ایران
مسئولیت بینالمللی
2006
01
01
71
87
https://www.cilamag.ir/article_17823_38c507d6a335ec4b23e8912ad67fe132.pdf
مجله حقوقی بین المللی
مجله حقوقی بین المللی
2251-614X
2251-614X
1385
23
شماره 35 (پاییز و زمستان)
«صلاحیت قضائی و صلاحیت داوری» (تحلیلی بر یک رأی صادره در مسئلة صلاحیت)
محمدتقی
عابدی
بحثی در حقوق و رویه قضایی ایران پیرامون لزوم یا عدم لزوم امتناع قاضی ملی از رسیدگی در فرض وجود یک شرط داوری بینالمللی درگرفته است. زمانی که داوری ملی باشد مشکلی بروز نمیکند. چه، مطابق ماده 454 قانون آیین دادرسی مدنی طرفین میتوانند اختلاف موجود یا محتمل خود را به داوری یک یا چند نفر ارجاع و احاله نمایند. ولی وقتی داوری بینالمللی است، بخشی از دکترین و نیز قضات بهطور سنتی بر این عقیدهاند که قواعد حل تعارض دادگاه مانند ماده 971 قانون مدنی و نیز ماده 26 قانون آیین دادرسی مدنی ایران محاکم را ملزم مینماید در چنین مواردی بر صلاحیت خود باقی مانده و از رسیدگی خودداری نکنند. مفهوم این سخن آن است که قانونگذار ایران قائل به صلاحیت داوری بینالمللی در مقابل صلاحیت قضایی نیست.
یک رأی مهم صادره در مسئله صلاحیت در سال 1374 توسط شعبه 25 دادگاه حقوقی یک سابق تهران در دعوای بین یک نهاد دولتی ایرانی و یک شرکت خصوصی انگلیسی نظر فوقالذکر را نشان میدهد. اگرچه میتوان استدلال دادگاه را در خصوص الزام ناشی از اصل 139 قانون اساسی پذیرفت، اصلی که تصویب هیئت وزرا و نیز مجلس شورای اسلامی را جهت معتبر تلقی کردن شرط داوری ضروری میداند، با وجود این، توسل دادگاه به قواعد حل تعارض یاد شده این تصور را موجب میشود که صلاحیت محاکم ایران در هر شرایطی حتی اگر طرف داوری یک شخص حقوق خصوصی ایران باشد باید مفروض و مسلم تلقی شود! نتیجه اینکه تصمیم دادگاه در تعارض با دو اصل کاملاً جا افتاده در داوری تجاری بینالمللی است یعنی از یکسو اصلی که به داور بینالمللی اختیار میدهد رأساً نسبت به صلاحیت خود اعلام نظر نماید و از سوی دیگر، اصلی که به نام نظم عمومی بینالمللی توسل یکی از طرفین به قواعد حقوق داخلی خود جهت طرد صلاحیت داور بینالمللی را منع میکند.
به هر تقدیر، پس از تشریح و تبیین نظر خود مبنی بر اینکه قاضی ایرانی در فرض وجود شرط داوری بینالمللی وظیفه دارد از رسیدگی خودداری نموده و قرار عدم استماع دعوی صادر نماید، در خصوص دو اصل یاد شده موضع گرفته و ضمن تقویت اصل اول، اصل دوم را که در تعارض با اصل 139 مرقوم میباشد با استناد به حقوق قراردادها به مفهوم سنتی آن طرد و رد کردهایم.
2006
01
01
89
146
https://www.cilamag.ir/article_17824_435bbb6562c43ad4157fd562550765cd.pdf
مجله حقوقی بین المللی
مجله حقوقی بین المللی
2251-614X
2251-614X
1385
23
شماره 35 (پاییز و زمستان)
سیر تحول حقوق مؤلف در جامعة بینالمللی
محسن
قاسمی
سیر تحول قواعد بینالمللی حقوق مؤلف نشان میدهد که جامعه بینالمللی سعی دارد در عین تأمین حداکثر حقوق پدیدآورندگان آثار فکری، علمی، ادبی و هنری، بهرهمندی تمام کشورهای جهان از دستآوردهای مادی و معنوی اینگونه پدیدهها را که برای پیشرفت و توسعه ملتها در زمینههای گوناگون اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی ضروری و لازم است، تضمین نماید:
1ـ با پرهیز از ارائه تعریفی ثابت از آثار علمی، ادبی و هنری و با اکتفا به ذکر تمثیلی مصادیق شایع این پدیدهها، امکان حمایت از تمام انواع جدید اینگونه آفرینشهای فکری فراهم شده است.
2ـ با وضع اصل رفتار ملی، لزوم مساوات و پرهیز از تبعیض در حمایت از آثار خارجی مورد تأکید قرار گرفته است.
3ـ کشورهای متعاهد اصولاً حق عدول از حداقلهای تعیین شده برای حمایت از حقوق مالی و غیرمالی پدیدآورندگان را ندارند.
4ـ با پیشبینی کردن حق شرط (رزرو) در برخی موارد و نیز وضع تدریجی و پیشروندة مقررات قابل توجه به نفع کشورهای در حال توسعه، زمینة الحاق آنها به کنوانسیونهای بینالمللی حقوق مؤلف، بیش از پیش فراهم شدهاست.
2006
01
01
147
193
https://www.cilamag.ir/article_17825_6fe0619c9b95a41577af92eb7805654e.pdf
مجله حقوقی بین المللی
مجله حقوقی بین المللی
2251-614X
2251-614X
1385
23
شماره 35 (پاییز و زمستان)
پیامدهای الحاق جمهوری اسلامی ایران به دیوان بینالمللی کیفری از بُعد جنایات مندرج در اساسنامه دیوان
همایون
فلاحیان
همسوسازی قوانین داخلی با مقررات مربوط به جنایات در اساسنامه دیوان بینالمللی کیفری (اساسنامه رم) از بعد آثار الحاق ایران به دیوان اهمیت زیادی دارد. در مورد جنایات جنگی با توجه به اینکه هنوز ایران به دو پروتکل الحاقی به کنوانسیونهای ژنو ملحق نشده؛ الحاق به دیوان صرفنظر از تعهدات بینالمللی فعلی ایران، متضمن قبول تعهدات اسناد مزبور است. در مورد جنایت نسلزدایی و مصادیق آن، با توجه به الحاق ایران به کنوانسیون منع نسل زدایی (قانون اجازة الحاق دولت ایران به قرارداد بینالمللی جلوگیری ازکشتارجمعی(ژنوسید) مصوب30/9/1334)، مشکلی در الحاق به دیوان برای کشور متصور نیست. درباره جنایات علیه بشریت دو گزینه موجود است که انتخاب هر یک خالی از مشکلات نیست؛ انتخاب گزینة «رعایت ضوابط اساسنامه دیوان» مطابق اهداف دیوان است، ولی به مصلحت کشور نیست. گزینه دوم «لحاظ معیارهای داخلی در قانون مجازات اسلامی» هرچند میتواند مشکلگشا باشد ولی با این انتخاب مشکل کلی اجرای برخی مجازاتهای داخلی در مورد مسئلة شکنجه همچنان باقی میماند.
دیوان بینالمللی کیفری ـ جنایات بینالمللی ـ اجرایی کردن اساسنامه دیوان بینالمللی کیفری ـ آثار الحاق
2006
01
01
195
223
مجله حقوقی بین المللی
مجله حقوقی بین المللی
2251-614X
2251-614X
1385
23
شماره 35 (پاییز و زمستان)
قبض و بسط مفهومی حق تعیین سرنوشت در حقوق بینالملل
علی
امیدی
2006
01
01
225
250
https://www.cilamag.ir/article_17827_a9ea77b1892af8f0219e513901f51f48.pdf
مجله حقوقی بین المللی
مجله حقوقی بین المللی
2251-614X
2251-614X
1385
23
شماره 35 (پاییز و زمستان)
مسئله مشروعیت توسل به زور علیه عراق توسط ایالات متحده امریکا
پروفسور پل
تاورنیه
ترجمه دکتر هادی
وحید
2006
01
01
251
265
https://www.cilamag.ir/article_18009_3b23cde2bfd5bd8fdd2aa1bf72eb1e30.pdf
مجله حقوقی بین المللی
مجله حقوقی بین المللی
2251-614X
2251-614X
1385
23
شماره 35 (پاییز و زمستان)
دفاع « ضرورت» در گفتمان حقوقی بینالمللی: مداخله بشردوستانه و مبارزه با تروریسم
ایان
جانستون
علیرضا
ابراهیم گل
2006
01
01
267
304
https://www.cilamag.ir/article_18010_551264f27c829c4fac1941ca91b4ac7d.pdf
مجله حقوقی بین المللی
مجله حقوقی بین المللی
2251-614X
2251-614X
1385
23
شماره 35 (پاییز و زمستان)
ماهیت حقوقی ویژه و منحصر به فرد اعتبارات اسنادی: منشاء اعتبارات اسنادی و منابع آن
ژائو
ژیانگ
روس
پی. بوکلی
ترجمه: ماشاءالله
بناء نیاسری
2006
01
01
305
345
https://www.cilamag.ir/article_18011_59c2ddc54b3f8bb0215be733b01d4e0a.pdf
مجله حقوقی بین المللی
مجله حقوقی بین المللی
2251-614X
2251-614X
1385
23
شماره 35 (پاییز و زمستان)
آینده قراردادهای الکترونیکی در عرصه بیع بینالملل: خلأها و گریزهای ذاتیِ کنوانسیون سازمان ملل متحد راجعبه بیع بینالمللی کالا
جِنیفر
ای. هیل
ترجمه: مصطفی السان
و زینب کنعانی
2006
01
01
347
394
https://www.cilamag.ir/article_18012_60e7b2d9a8c14d810225bf5ad7762831.pdf
مجله حقوقی بین المللی
مجله حقوقی بین المللی
2251-614X
2251-614X
1385
23
شماره 35 (پاییز و زمستان)
ملاحظاتی نسبت به کنوانسیون 17 ژانویه 2005 سازمان ملل متحد راجع به مصونیت قضائی دولتها و اموالشان
ایزابل
پنژل
ترجمه و تلخیص حسین
خزاعی
2006
01
01
431
436
https://www.cilamag.ir/article_18013_ead7b6274ff4ba561ad17ce5efc0bc59.pdf
مجله حقوقی بین المللی
مجله حقوقی بین المللی
2251-614X
2251-614X
1385
23
شماره 35 (پاییز و زمستان)
نمایة موضوعی مجلة حقوقی از شماره اول تا سی و چهارم
2006
01
01
395
439
https://www.cilamag.ir/article_18014_1dfd055882edc7660831396f0a994385.pdf