2024-03-29T18:44:50Z
https://www.cilamag.ir/?_action=export&rf=summon&issue=5094
مجله حقوقی بین المللی
مجله حقوقی بین المللی
2251-614X
2251-614X
1397
35
شماره 58 (بهار - تابستان)
نقش رویه دیوان اروپایی حقوق بشر در تفسیر پویای معاهدات حقوقبشری
محسن
محبی
اسماعیل
سماوی
تأمین دو ضرورت ثبات و پویایی در هر نظام حقوقی، مستلزم وجود قواعدی است که از طرفی دارای ثبات و صلابت بوده و با ذوق و سلیقه افراد قابل تغییر نباشند و از طرف دیگر بتوانند در مواجهه با وقایع عینی دنیای خارج و مقتضیات اجتماعی تغییر نموده و کارآیی نظام حقوقی را حفظ کنند. مراجع قضایی بینالمللی در جریان رسیدگی به دعاوی، با تفسیر اصول و قواعد حقوقی، حقیقت قاعده یا اصل حقوقی ذیربط را شناسایی و بر موضوع هر دعوا تطبیق میدهند و بدینسان نیازهای حاصل از تحولات اوضاعواحوال بینالمللی را برآورده میکنند. دیوان اروپایی حقوق بشر که کارکرد اصلی آن، رفع اختلافهای ناشی از کنوانسیون اروپایی حقوق بشر است، در برخی موارد با بهکارگیری روش تفسیر ایستا در مقابل تفاسیر پویا، بر مفاد کنوانسیون پافشاری کرده است و در مواردی نیز با توجه به ساختار جامعه اروپایی، اقدام به تفسیر تکاملی و پویای مقررات کنوانسیون مذکور نموده است. دیوان مورد بحث در بیشتر موارد با استناد به مفهومی به نام کنسانسوس اروپایی به تفسیر پویای کنوانسیون مذکور پرداخته و به نیازهای حادث پاسخ داده است. این روش با موافقتها و مخالفتهای گوناگون از سوی دکترین مواجه شده است. دیوان اروپایی حقوق بشر با تفسیر پویای کنوانسیون حقوق بشر اروپا، هم قصد و اراده دولتها بهعنوان عنصر اصلی تحول قواعد و تعهدات در حقوق بینالملل را مد نظر قرار داده است و هم، ضرورت ابراز اراده صریح دولتها برای قبول این تحولات را از میان برده است و قواعد حقوق بشر مندرج در کنوانسیون مذکور را با تغییر مقتضیات روز و واقعیتهای اجتماعی تکاملیافته، هماهنگ نموده است.
تفسیر معاهدات
تفسیر پویا
تفسیر ایستا
کنوانسیون اروپایی حقوق بشر
دیوان اروپایی حقوق بشر
کنسانسوس اروپایی
2018
06
22
7
30
https://www.cilamag.ir/article_31672_579c6f754fe0ab94b05373342c6ea0ce.pdf
مجله حقوقی بین المللی
مجله حقوقی بین المللی
2251-614X
2251-614X
1397
35
شماره 58 (بهار - تابستان)
قابلیت داوری دعاوی حقوق مالکیت فکری نیازمند ثبت
محمد علی
بهمئی
حسنی
شیخ عطار
چکیده حضور روزافزون داراییهای فکری در دنیای کنونی تجارت بینالملل، موجب افزایش ناگزیر دعاوی بینالمللی حقوق مالکیت فکری بین اشخاص خصوصی شده است. ازآنجاکه در بسیاری از موارد، حق فکریِ موضوع اختلاف و اطراف دعوا با چند نظام حقوقی در ارتباط است، رجوع به دادگاههای ملی برای حلّ این اختلافات، دشواریها و ناکارآمدیهایی را به همراه خواهد داشت. بهطور خاص، خصلت سرزمینی حقوق مالکیت فکری، مانع از حلوفصل قضایی اختلافات ناظر به این حقوق در سطح بینالمللی میشود. چندگانگی رسیدگی قضایی به این دعاوی با خطرات جدّی چون ناهماهنگی و تضاد در آرای قضایی مختلف و البته دشواری اجرای احکام قضایی خارجی مواجه است. داوری بینالمللی بهعنوان شیوهای جایگزین برای رسیدگی قضایی، مزایای قابلتوجهی در حلوفصل اختلافات بینالمللی حقوق مالکیت فکری دارد. بااینحال، در بسیاری از نظامهای حقوقی، داوریپذیری دعاوی حقوق مالکیت فکری محل مناقشه است. ازآنجاکه حقوق مالکیت فکری، حقوق انحصاری است که حاکمیت اعطا میکند و شرط حمایت از بسیاری از آنها، ثبت نزد مقامات عمومی است، بحث قابلیت داوری این دعاوی، و بهطور خاص، دعاوی مربوط به حقوق مالکیت فکریِ ثبتشده، در طول تاریخ، شاهد نوعی بدبینی و مقاومت در نظامهای حقوقی ملی بوده است. امروزه مواضع نظامهای حقوقی دنیا در برابر داوریپذیری این دعاوی در طیف گستردهای قرار میگیرد: از ممنوعیت مطلق داوری دعاوی حقوق مالکیت فکری ثبتشده تا پذیرش کامل داوری دعاوی ناظر به این حقوق. بااینحال، مطالعه تطبیقی نظامهای حقوق پیشرفته و تحولات آنها بیانگر وجود جریانی برای پذیرش حداکثری داوری دعاوی حقوق مالکیت فکری است.
داوری بینالمللی
حقوق مالکیت فکری ثبتشده
دعاوی حقوق مالکیت فکری
اعتبار
مالکیت
نقض
بهرهبرداری
2018
06
22
31
64
https://www.cilamag.ir/article_31682_f1a959548d61e226c97c199cbbcb22c1.pdf
مجله حقوقی بین المللی
مجله حقوقی بین المللی
2251-614X
2251-614X
1397
35
شماره 58 (بهار - تابستان)
قاعدهسازی در دیوان بینالمللی دادگستری از مجرای تفسیر پویا
محمد
حبیبی مجنده
ساناز
کامیارراد
دیوان بینالمللی دادگستری، در راستای اعمال حقوق، با تفسیر قواعد و مقررات موجود در جامعه بینالمللی، به توسعه حقوق بینالملل که دربردارنده مفهوم تغییر و نوآوری است، کمک شایانی نموده است. وظیفه اصلی دیوان بینالمللی دادگستری، حلوفصل اختلافات میان دولتهاست. دیوان در این راستا در برخی از آرای خود با استفاده از تفسیر پویا در مسیر تطابق قصد طرفین معاهده با مقتضیات زمان و نیازهای جامعه بینالمللی و با کشف اراده واقعی طرفین، ابهامات موجود در حقوق بینالملل را رفع کرده است. نوشتار حاضر با برقرارکردن ارتباط میان دیوان بینالمللی دادگستری که نمیتواند صریحاً قاعدهسازی کند، با تفسیر پویا که برخی آن را قاعدهساز میدانند، نقش تفسیر پویا را در زدودن ابهامات موجود و پرکردن خلأها در حقوق بینالملل، فارغ از دیگر ابزارهای مؤثر در این خصوص، تحلیل کند.
دیوان بینالمللی دادگستری
توسعه حقوق بینالملل
قاعدهسازی
تفسیر
تفسیر پویا
2018
06
22
65
88
https://www.cilamag.ir/article_31683_bcfe426c97e8d2101fe78eeb67a7a9b8.pdf
مجله حقوقی بین المللی
مجله حقوقی بین المللی
2251-614X
2251-614X
1397
35
شماره 58 (بهار - تابستان)
نگرشی تحلیلی و انتقادی به اسناد بینالمللی نظام مسئولیت و جبران خسارت در آلودگیهای نفتی ناشی از حملونقل دریایی
حسن
بادینی
محمود
جعفری چالشتری
نفت، یکی از مهمترین آلایندههای محیطزیست است که حملونقل آن، بیشتر از طریق دریا صورت میگیرد؛ لذا محیطزیست دریایی همیشه در معرض آلودگی است. با توجه به حوادث سالهای اخیر، جامعه جهانی بهتدریج اسناد بینالمللی را تهیه و تصویب کرده تا موضوع «مسئولیت ناشی از آلودگی نفتی» در دریا و نحوه جبران خسارتهای واردشده معین شود. درعینحال، اسنادی هم تصویب شده که با «پیشبینی» و «الزام به رعایت استانداردهایی»، چه در حملونقل، چه در کشتیها و عوامل آنها، سعی در «پیشگیری» از وقوع حادثه یا همکاری در جهت «کاهش آثار زیانبار» آن دارد. این مقاله، ضمن طبقهبندی و معرفی اسناد بینالمللی در این حوزه، با مرور اجمالی آنها، به تحلیل نقاط قوّت و ضعف و مقایسه این اسناد میپردازد و مقررات مربوط به نظام مسئولیت و پاسخگویی را بررسی میکند. مهمترین پرسش این است که در این ارتباط، چه اسناد و مقرراتی وجود دارد و کارکرد، ویژگی و کاستی هریک از آنها چیست؟ محور بحث، «کنوانسیون مسئولیت مدنی» ۱۹۶۹ است که از اهمیت ویژهای برخوردار است، چرا که بسیاری دیگر از اسنادی که بعد از این تاریخ تصویب شدهاند، ضمن حفظ اصول آن، بیشتر در جهت تکمیل نواقص کنوانسیون مذکور بودهاند.
مسئولیت
آلودگی نفتی
اسناد بینالمللی
حملونقل دریایی
کنوانسیون مسئولیت مدنی
2018
06
22
89
113
https://www.cilamag.ir/article_31684_5f83385a2dacf132f988c4ff7db797ba.pdf
مجله حقوقی بین المللی
مجله حقوقی بین المللی
2251-614X
2251-614X
1397
35
شماره 58 (بهار - تابستان)
مشروعیت مجازات سلب تابعیت از منظر حقوق بینالملل با واکاوی اقدام دولت بحرین
رضا
موسی زاده
حامد
گلیجانی مقدم
حق بر تابعیت، یکی از حقهای بنیادین و اساسی بشری محسوب شده و از آن بهعنوان «حق بر داشتن حقوق» تعبیر میشود. امروزه این موضوع که هر کشوری بر اساس قوانین داخلی خود، شرایط کسب و سلب تابعیت خود را تعیین میکند، اصل پذیرفتهشدة بینالمللی شده است. با اوجگیری حملات تروریستی در سالهای اخیر و متعاقب آن، تصویب قوانین سلب تابعیت با هدف مجازات چنین اعمالی ازجمله در فرانسه و همچنین اقدام دولت بحرین در سلب تابعیت مخالفین سیاسی آن کشور، مقاله حاضر به دنبال پاسخ به این سؤال است که آیا مجازات سلب تابعیت از منظر حقوق بینالملل مشروعیت دارد؟ سلب تابعیت درصورتیکه با رعایت سه قاعده عرفی بینالمللی منع خودسرانهبودن، منع تبعیض و اجتناب از بیتابعیتی همراه باشد، مشروع، و در صورت مغایرت با این قواعد، نامشروع خواهد بود. اقدام دولت بحرین نیز با توجه به خودسرانه و تبعیضآمیزبودن، نامشروع است. رویه دولتها مبنی بر عدم تمایل به سلب تابعیت بهعنوان مجازات، در حال تغییر است.
حقوق بینالملل
سلب تابعیت
حقوق بشر
بیتابعیتی
منع سلب تابعیت خودسرانه
2018
06
22
115
152
https://www.cilamag.ir/article_31685_ad4ff26d40f844b51a485464217be09c.pdf
مجله حقوقی بین المللی
مجله حقوقی بین المللی
2251-614X
2251-614X
1397
35
شماره 58 (بهار - تابستان)
تخریب میراث فرهنگی سوریه توسط داعش و راهکارهای مقابله با آن در حقوق بینالملل
پوریا
عسکری
حمید
مسعودی کوشک
بحران سوریه از وجوه مختلفی قابل مطالعه و بررسی است. البته بدیهی است که از دریچه حقوق بینالملل، آنچه در این بحران، بسیار مشهود و بارز به نظر میرسد، نقض گسترده و همهجانبه حقوق بشردوستانه و ایراد آسیب و صدمات سنگین به غیرنظامیان و مردم عادی است که جان و مال و خانه و کاشانه خود را به دلیل جنگی خانمانسوز از دست دادند و آنها که خوشاقبالتر بودند، به جستجوی رهایی از ترس و جنگ، آوارة سایر کشورهای نزدیک و دور شدند. از سوی دیگر، جنگ سوریه، میراث فرهنگی غنی این کشور را که روزی میراثی جهانی محسوب میشد، به تلّی از خاک تبدیل کرده تا یادآور گوشهای از جنایاتی باشد که در این جنگ بر مردم سوریه روا داشته شد. در میان بازیگران مختلفی که در این مخاصمه گسترده دخیل هستند، گروه افراطی داعش است که در کارنامه جنایات متعدد خود، تخریب و غارت آثار و میراث فرهنگی سوریه را نیز درج کرده است؛ میراثی که بیتردید، بهعنوان میراث بشری مورد حمایت حقوق بینالملل بوده و نابودی و چپاول آن از ابعاد مختلف بهمثابه جنایت جنگی و جنایت علیه بشریت است. در این مقاله، با اشاره به فجایع رخداده برای میراث فرهنگی سوریه، راهکارهای حقوق بینالملل در برخورد با این مصائب، جستجو شده است.
واژگان کلیدی داعش
میراث فرهنگی سوریه
جنایت جنگی
جنایت علیه بشریت
حمایت
2018
06
22
153
184
https://www.cilamag.ir/article_31686_3b6de76dee3553267c2508bb60ba1799.pdf
مجله حقوقی بین المللی
مجله حقوقی بین المللی
2251-614X
2251-614X
1397
35
شماره 58 (بهار - تابستان)
جایگاه منطق در تفسیر قرارداد در داوری تجاری بینالمللی
همایون
مافی
حسام
کدیور
یکی از مواردی که در مطالعات داوری تجاری بینالمللی کمتر مورد توجه قرار گرفته، مسائل ماهوی رسیدگی، ازجمله تفسیر قرارداد است. موضوعی که در تفسیر قرارداد میتواند حائز اهمیت باشد، تطابق نتیجه حاصل از تفسیر با منطق است؛ بدین معنا که اگر نتیجهای که از تفسیر قرارداد به دست میآید منطقی نباشد آیا به لحاظ حقوقی دارای اعتبار است؟ در این نوشتار، ضمن بیان مصادیقی از تفسیر که دارای نتایج غیرمنطقی است به بررسی رویکرد داوران بینالمللی در این خصوص پرداخته است و با توجه به آزادی عملکرد داوران بینالمللی نسبت به دادگاههای داخلی و رویه عملی داوران به این نتیجه رسیده است که همواره داوران، سعی در اجتناب از نتایج غیرمنطقی ناشی از تفسیر دارند و درنتیجه این بستر فراهم است که در داوری تجاری بینالمللی، منطق بهعنوان معیاری اصیل بهمنظور بیاعتباری نتیجه غیرمنطقی حاصل از تفسیر مورد استناد قرار گیرد.
تفسیر قرارداد
منطق
داوری تجاری بین المللی
2018
06
22
185
214
https://www.cilamag.ir/article_31687_107082d682294c61c53174c470938a3b.pdf
مجله حقوقی بین المللی
مجله حقوقی بین المللی
2251-614X
2251-614X
1397
35
شماره 58 (بهار - تابستان)
مشروعیت مداخله نیروهای ائتلاف علیه داعش در عراق و سوریه در چارچوب حقوق بینالملل
محمد حسین
رمضانی قوام آبادی
حیدر
پیری
مخاصمه مسلحانه داخلی سوریه، بستری برای نقض گسترده حقوق بینالملل و رشد فعالیتها و شکلگیری گروههای تروریستی ازجمله دولت اسلامی عراق و شام یا داعش بوده است. در این راستا شورای امنیت، علیرغم صدور قطعنامههایی مبنی بر محکومیت افراطگرایی تروریستی، به دلیل اختلاف دیدگاه قدرتهای بزرگ و مداخله برخی کشورهای عربی و منطقه نتوانست جهت پایاندادن به این بحران، تصمیم مقتضی و الزامآور اتخاذ کند. این عوامل باعث شد ایالات متحده با همراهی برخی کشورهای عربی و غربی، ائتلاف بینالمللی برای مقابله با داعش ایجاد کند. هرچند صرف شکلگیری این ائتلاف، امری مثبت و حاکی از حساسیت جامعه بینالمللی نسبت به اقدامات ضدانسانی است، مهم این است که آیا شکلگیری، اقدامات و مداخله این ائتلاف از منظر حقوق بینالملل، مشروع است؟ این دولتها در قالب ائتلاف، اقدام به تفسیر مقولههای مختلف حقوق بینالملل نموده و با توسل به زور در خاک دولت میزبان، اصول بنیادین منشور و حقوق بینالملل را به چالش کشیدهاند چرا که توسل به زور جز با مجوز شورای امنیت، رضایت دولت یا استناد به ماده 51 منشور ولی بدون توجه به شرایط حقوقی آن، فاقد وجاهت منشوری در حقوق بینالملل معاصر است و نظام بینالمللی را به نظم حقوقی پیش از تصویب منشور، عقب میبرد.
ائتلاف بینالمللی علیه داعش
حقوق بینالملل
دفاع مشروع
مشروعیت
داعش
توسل به زور
سوریه
عراق
2018
06
22
215
238
https://www.cilamag.ir/article_31688_70b7e43879251a2eefdb44e1b26cbf9a.pdf
مجله حقوقی بین المللی
مجله حقوقی بین المللی
2251-614X
2251-614X
1397
35
شماره 58 (بهار - تابستان)
تحلیل قواعد شفافیت آنسیترال در داوریهای سرمایهگذاری
علی
رضائی
نظر به استفاده گسترده از داوری جهت حلوفصل اختلافات سرمایهگذاری ناشی از معاهدات دو یا چندجانبه و ضرورت توجه به منافع عمومی موجود در این داوریها، آنسیترال در ژوئیه 2013، مجموعه قواعدی را با هدف تضمین شفافیت در داوری میان سرمایهگذار با دولت، تصویب کرد. این قواعد که الزاماتی را در خصوص انتشار اطلاعات و اسناد مرتبط با داوری مقرر داشته است هرچند تجربه نخست و معیار تمامعیار شفافیت در داوری نبوده، از آن جهت که اماره مهم شفافیت را بهجای اماره محرمانگی و حریم خصوصی تثبیت کرده، حائز اهمیت بسیار است. با توجه به تصویب عهدنامه مرتبط با شفافیت، استفاده از این قواعد، زمینه را برای هماهنگی و یکنواختسازی بیشتر مقررات ناظر بر داوری فراهم میکند.
شفافیت
داوری
قواعد شفافیت آنسیترال
معاهده سرمایهگذاری
سرمایهگذار
دولت
2018
06
22
239
272
https://www.cilamag.ir/article_31689_8ee85517984afc138a369bb1eae9d2d1.pdf
مجله حقوقی بین المللی
مجله حقوقی بین المللی
2251-614X
2251-614X
1397
35
شماره 58 (بهار - تابستان)
انواع رأی در داوری تجاری بینالمللی با تأکید بر حقوق ایران
مصطفی
بختیاروند
میترا
احمدی
آرای داوری تجاری بینالمللی، انواع متعددی دارد و دیوان داوری میتواند آرای جداگانهای در خصوص موضوعات گوناگون صادر کند. در برخی قوانین تصریح شده است که دیوان اختیار دارد که انواع متعددی از رأی را صادر کند. در قانون داوری تجاری بینالمللی ایران نیز بهطور تلویحی به انواع رأی اشاره شده است. رأی نهایی، جزئی و موقت، مهمترین آرایی است که تقریباً در تمامی اسناد بینالمللی بدان اشاره شده است. دسته دیگر آرای داوری مانند غیابی، اعلامی و تأسیسی ازجمله آرایی است که در هیچیک از قواعد و قوانین داوری، نصی به خود اختصاص نداده است. در حقوق ایران، برخلاف مقررات راجع به داوری داخلی، قانون داوری تجاری بینالمللی، حاوی مقررات مجزا و کاملی در خصوص تفسیر و تکمیل رأی داوری است. در این مقاله، نویسندگان تلاش کردهاند تا هریک از انواع متعدد رأی را مطالعه کرده و پیشنهادهایی جهت اصلاح قانون داوری تجاری بینالمللی ایران ارائه دهند.
داوری تجاری بینالمللی
رأی نهایی
رأی موقت
رأی اعلامی
رأی تأسیسی
2018
06
22
273
298
https://www.cilamag.ir/article_31690_3c51534885c26ee4e87cbb0c21982c30.pdf
مجله حقوقی بین المللی
مجله حقوقی بین المللی
2251-614X
2251-614X
1397
35
شماره 58 (بهار - تابستان)
ضرورت الحاق به کنوانسیون بیع بینالمللی کالا
بیژن
حاجی عزیزی
بیژن
بیات
کنوانسیون بیع بینالمللی کالا، مصوب 1980 وین یکی از مهمترین اسنادی است که در زمینه یکسانسازی حقوق ماهوی تصویب شده است. الحاق به کنوانسیون، نیازمند بررسی دقیق کارکردها و ویژگیهای آن است. کنوانسیون، موجب کاهش هزینهها، افزایش قطعیت حقوقی، مدرنکردن حقوق داخلی و افزایش تجارت شده و سادگی، قطعیت، منصفانهبودن، موفقیت و تفسیر متحدالشکل آن ازجمله دلایل طرفداران کنوانسیون در راستای الحاق به آن است. اما مخالفین آن را سند سازشی، ایستا و ناکارآمد توصیف کرده و اظهار داشتهاند به جهت همین نواقص، قطعیت حقوقی در سایه آن تأمین نشده و توسط طرفین قرارداد در اغلب معاملات بینالمللی استثنا میشود. ولی ارزیابی کلی بیانگر این است که دلایل طرفداران کنوانسیون قویتر بوده و کنوانسیون موجب ارتقای نظام حقوقی، کاهش هزینهها، افزایش تجارت و توسعه اقتصادی شده و نتیجتاً افزایش رفاه عمومی را در پی دارد و با ملاحظه همین نتایج، الحاق به کنوانسیون توصیه میشود.
الحاق
کنوانسیون بیع
یکسانسازی
حقوق داخلی
قطعیت حقوقی
2018
06
22
299
328
https://www.cilamag.ir/article_31691_65a22316d8b71f4e818ba06cdea6c2a9.pdf
مجله حقوقی بین المللی
مجله حقوقی بین المللی
2251-614X
2251-614X
1397
35
شماره 58 (بهار - تابستان)
ماهیت اصول کلی حقوقی و کارکردهای آن در حقوق بینالملل
زهرا
محمودی کردی
حقوق بینالملل، نظامی است که وظیفه صیانت از حکومت قانون در عرصه بینالمللی و نیل به ارزشهای مشترک همچون بشریت، عدالت و امنیت را بر عهده دارد. این نظام از ارزشها و هنجارهایی بههمپیوسته تشکیل شده که مبین اهداف و اغراض اجتماعی، سیاسی و اخلاقی حقوق هستند. به همین دلیل، غالباً حقوق بینالملل بهعنوان نظام مبتنی بر مبانی ارزشی شناخته میشود تا مبتنی بر قواعد موضوعه. شیوههای مختلفی برای بیان این مبانی وجود دارد که مهمترین آنها، استفاده از ابزاری به نام «منابع اصلی حقوق بینالملل» است. در میان منابع اصلی حقوق بینالملل، اصول کلی علیرغم آنکه نقش بسیار مهمی بهعنوان پایههای ساختار حقوقی ایفا میکنند کماکان مهجور و ناشناخته ماندهاند. در این مقاله هدف این است که ماهیت اصول کلی و کارکردهای مختلف آن ارزیابی شود. با توجه به اینکه حقوق بینالملل، نظام تجدید، پویایی و توسعه دائمی است، این کارکردها نقش بسیار مهمی در جلوگیری از رکود حقوق بینالملل ایفا کرده و به این نظام نوپا اجازه رشد بیشتر و همچنین پاسخگویی به چالشهای جدید را میدهد.
ماهیت اصول کلی حقوقی
ارزش
کارکردهای اصول کلی
اصول شکلی
اصول ماهوی
توسعه حقوق بینالملل
رویهقضایی
2018
06
22
329
364
https://www.cilamag.ir/article_31692_ab428438b54586c063f7505bc6b81b26.pdf
مجله حقوقی بین المللی
مجله حقوقی بین المللی
2251-614X
2251-614X
1397
35
شماره 58 (بهار - تابستان)
نمایه مقالات شمارههای 55، 56 و 57 مجله حقوقی بینالمللی
2018
06
22
365
367
https://www.cilamag.ir/article_32060_24e3f7086902283ac8a82894f79df9da.pdf