جایگاه نظریه، فرانظریه، روش و روش‌شناسی در مطالعه حقوق بین‌الملل

ابراهیم گل, علیرضا; عطار, محمدصالح

doi:10.22066/cilamag.2019.35081

جایگاه نظریه، فرانظریه، روش و روش‌شناسی در مطالعه حقوق بین‌الملل

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

¹ عضو هیأت علمی دانشگاه تهران (پردیس فارابی)

² نویسنده مسئول، دانشجوی دکتری حقوق بین‌الملل، دانشگاه تهران، پردیس فارابی، قم

10.22066/cilamag.2019.35081

چکیده

روابط انسان‌‌ها با یکدیگر و با محیط پیرامونی، در طول تاریخ، پیوسته تغییر کرده است. ازاینرو تحول، ویژگی جداناشدنی حیات انسان است. این تحولات به خلق و محو پدیده‌های مختلف اجتماعی و مناسبات میان آن‌ها، به‌عنوان موضوع علم حقوق منجر می‌شود. علما و اندیشمندان حقوقی با درک این وضعیت، وظیفه خود را تدوین ایده‌ها و نظریاتی می‌دانند که هرچه بهتر بر این پدیده‌ها انطباق داشته و به بهترین نحو با طراحی و توسل به بهترین فنون، بتواند نظم میان آن‌ها را توصیف و راهبری کرده یا در صورت فقدان نظم، به تنظیم مناسبات این پدیده‌ها کمک کند و همزمان به افق‌های مطلوب پیش رو هدایت نماید.
مسائل نظری حقوق بین‌الملل به مثابه آوردگاه برخورد دیدگاه‌های متمایز در قلمرو زندگی و مناسبات انسانی، امروزه بیش از پیش محتاج هدفمندشدن و انسجام‌یافتن است. باید ابزارها، اسلوب و فنون حقوقیِ این مهم را در محتوا و روش مطالعه حقوق بین‌الملل دنبال کرد. بر همین اساس در این مقاله، چهار مفهوم نظریه، فرانظریه، روش و روش‌شناسی با هدف برداشتن قدمی ولو اندک در راستای آگاهانهکردن مبادی دانش‌ورزی در قلمرو مسائل پژوهشی در حقوق بین‌الملل مطالعه خواهد شد و به این ترتیب، اهمیت مسائل نظری و روش‌های نظریه‌پردازی حقوقی در ساحت حقوق بین‌الملل با تأکید بر فایده و ضرورت مطالعه چندروشی در قلمرو حقوق بین‌الملل، با کمک‌گرفتن از فنّ فرانظریه‌پردازی حقوقی بازاندیشی می‌شود.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Study of Theory, Meta-Theory, Method and Methodology in International Law

نویسندگان [English]

Alireza Ebrahimgol ¹
mohammad saleh attar ²

¹ Assistant professor of international law; Pardis Farabi University of Tehran; Qom

² Corrresponding author, PhD student of international law; Pardis Farabi University of Tehran; Qom;

چکیده [English]

Human beings’ communication with each other and with the peripheral environment has been continuously changed. Hence, transformation is an indispensable feature of human life. These developments lead to the creation and elimination of various social phenomena and their relationships as the subject of science of law. By understanding this, legal scholars are committed to formulate ideas and theories that best fit these phenomena and by designing and resorting to the best techniques, in the best way, to describe and guide the order among them or, in the absence of such an order, to help regulate the relationships of these phenomena and at the same time direct them to the desired horizons ahead.
The theoretical issues of international law as the battlefield for encountering of different views, require more intelligence and coherency. Tools, methods and techniques of these characteristics should be followed in the content and method of studying international law. Accordingly, in this paper, the four concepts of theory, meta-theory, method and methodology with the aim of taking a small step towards the consciousness of scholarship in the field of research in international law will be studied, and thus the importance of theoretical and methods of legal theorization in the field of international law, with emphasis on the usefulness and necessity of studying multi-methods in the field, are redefined with the help of technique of legal meta-theory.

کلیدواژه‌ها [English]

Theory
Meta-Theory
Method
methodology
International Law

مراجع

الف. فارسی

ـ کتاب

ساروخانی، باقر؛ روشهای تحقیق در علوم اجتماعی، چاپ دوم، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، 1375.
دهقانی فیروزآبادی، سید جلال؛ نظریه‌ها و فرانظریه‌ها در روابط بین‌الملل، مخاطب، 1394.
راتنر، استیون آر. و آن ماری اسلوتر؛ نیم‌نگاهی به روش‌‌شناسی حقوق بین‌الملل، ترجمه مقالههای شماره آوریل 1999 از مجله امریکایی حقوق بین‌الملل، ترجمه: علیرضا ابراهیم‌گل، خرسندی، 1392.
فلسفی، هدایت‌الله؛ حقوق بین‌الملل معاهدات، چاپ دوم، فرهنگ نشرنو، 1383.
_____________؛ سیرعقل در منظومه حقوق بین‌الملل، اصول روش‌شناسی حقوق بین‌الملل، فرهنگ نشر نو، 1396.

ـ مقاله

پارسانیا، حمید؛ «روششناسی و اندیشه سیاسی»، فصلنامه‌ علوم سیاسی، شماره 28، زمستان 1383.
حاجی‌حسینی، بهاره و عزت‌الله سام آرام؛ «تحلیل گفتمان دولت اصلاحات و جایگاه فقرزدایی در آن»، فصلنامه برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، شماره 21، زمستان 1393.
عسگرخانی، ابو محمد؛ «نظریه رژیم‌های بین‌المللی»، مجله حقوقوعلومسیاسی، شماره 57، پاییز 1381.

ب. انگلیسی

- Books

Alexy, R., A Theory of Legal Argumentation, translated by R. Adler and N. MacCormick, Oxford, Clarendon Press, 1989; Dworkin. Ronald, Law’s Empire, London, Fontana Press, 1986.
Crawford, James, Chance, Order, Change: The Course of International Law General Course on Public International Law, The Hague, 26 July 2013.
Cryer Robert, Tamara Hervey, Bal Sokhi-Bulley with Alexandra Bohm, Research Methodologies in EU and International Law, Oxford and Portland, Oregon, 2011.
D. Evans, Malcolm, International Law, Oxford University Press, First Published in 2003.
Golding, Martin P. and William A. Edmundson (Eds), The Blackwell Guide to the Philosophy of Law and Legal Theory, Blackwell Publishing, 2005.
Hwa, Thirlway, International Customary Law and Codification, Leiden: Sijthoff, 1972.
Kelsen, Hans, General Theory of Norms, Oxford, Clarendon Press, 1991.
Van Hoecke, Mark, Methodologies of Legal Research, Which Kind of Method for What Kind of Discipline?, Oxford and Portland, Oregon, 2011.
Wacks, Raymond, Philosophy of Law, A Very Short Introduction, Oxford University Press, 2006.

- Articles

Blumenthal, Jeremy A., “Meta-Analysis: A Primer for Legal Scholars”, Temple Law Review, vol. 80, 2006.
Brownlie, Ian, “The Reality and Efficacy of International Law”, 1981, British Yearbook of International Law, vol. 52, Iss. l, 1982.
Chevallier, Jacques, “Doctrine Juridique Et Science Juridique”, Droit Et Société , vol. 50, 2002.
D’amato, Anthony, “The Interdisciplinary Turn in Legal Education”, Northwestern University School of Law Public Law and Legal Theory Series, No. 06-32. 2006.
Dewey, Jom, “Logical Method and Law”, The Cornell Law Quarterly, vol. 10, 1924.
Elaine Barnett-Page and James Thomas, “Methods for Research Synthesis Node, Evidence for Policy and Practice Information and Co-ordinating (EPPI-) Centre”, Social Science Research Unit, Institute of Education, London. 2009.
Fay, Brian, “Theory and Metatheory in Social Science- or, Why the Philosophy of Social Science Is So Hard”, Metaphilosophy, 1985, vol. 16, Issues 2-3. 1985.
Feldman, D., “The Nature of Legal Scholarship”, Modern Law Review, vol. 52, 1989.
Goldman, Matthias, “We Need to Cut Off the Head of the King: Past, Present, and Future Approaches to International Soft Law”, Leiden Journal of International Law, vol. 25, 2012.
Goldmann, Matthias, “Meta-Theory of the Sources of International Law, Exploring the Hermeneutics, Authority and Publicness of International Law”, Max Planck Institute for Comparative Public Law and International Law; Goethe University Frankfurt - Research Center SAFE; Goethe University Frankfurt - Cluster of Excellence Normative Orders; Goethe University Frankfurt, 2016.
Green, Daniel Austin, “Intention and Interpretation: Towards a Meta-Theory of Legal Hermenuetics”, John Templeton Foundation, 2009.
Holmes, Oliver Wendell, “The Path of the Law”, Harvard Law Review, vol. 10. 1897.
Kammerhofer, Jörg, “Uncertainty in the Formal Sources of International Law: Customary International Law and Some of Its Problems”, European Journal of International Law, vol. 15, No. 3, 2004.
Kleinlein, Thomas, “Alfred Verdross as a Founding Father of International Constitutionalism?”, Goettingen Journal of International Law, vol. 4, Iss. 2, 2012.
Love, Terence, “Philosophy of Design: a Meta-theoretical Structure for Design Theory”, Design Studies, vol. 21, No. 3, 2000.
Mattheis, Clemens, “The System Theory of Niklas Luhmann and the Constitutionalization of the World Society”, Goettingen Journal of International Law , no. 4, 2012.
Onuf, Nicholas, “The Constitution of International Society”, European Journal of International Law, vol. 5, 1994.
Peczenik, Aleksander, “Theory Choice in Jurisprudence”, Stockholm Institute for Scandianvian Law, 2010.
R. Ratner, Steven, Anne-Marie Slaughte, “Symposium on Method in International Law, Appraising the Methods of International Law: A Prospectus for Readers”, American Journal of International Law, 1999.
Ravi S. Gajendran and David A. Harrison, “The Good, the Bad, and the Unknown about Telecommuting: Meta-Analysis of Psychological Mediators and Individual Consequences”, Pennsylvania State University, Journal of Applied Psychology, The American Psychological Association, vol. 92, No. 6. 2007.2
Sarbo, Janos J., “Meta-theory for Knowledge Representation”, Radboud University, ICIS, Nijmegen, The Netherlands, Available at: http://ceur-ws.org/Vol-1100/paper14.pdf (visited at10/3/2018).
Scobbie, Iain, “A View of Delft: Some Thoughts about Thinking about International Law”, in International Law, Edited By Malcolm Evans, Oxford University Press, First Published in 2003.
Shaffer, Gregory, “The New Legal Realist Approach to International Law”, Leiden Journal of International Law, vol. 28, no. 2, 2015.
Smits, Jan M., “Redefining Normative Legal Science: Towards an Argumentative Discipline”, in F. Grünfeld et al and F. Coomans (eds), Methods of Human Rights Research, Antwerp, Intersentia 2009.
Spaak, Torben, “Meta-Ethics and Legal Theory: The Case of Gustav Radbruch”, Law And Philosophy, vol. 28. 2009.
Wallis, Steven, “Integral Review, Emerging Perspectives of Metatheory and Theory: A Special Issue of Integral Review”, Editorial, vol. 6, No. 3. 2010.