تأثیر تحریم بر مقابله موثر با کرونا و مسئولیت ناشی از آن

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

چکیده

تحریم‌های اقتصادی اعمال ­شده از سوی کشور ایالات متحده آمریکا، سال‌هاست بخش‌های مختلف اقتصاد و حوزه سلامت و درمان کشور را تحت تأثیر قرار داده است. گرچه تحریم‌­کنندگان همواره مدعی­ اند که تحریم‌ها شامل بخش سلامت و درمان و تجهیزات پزشکی نمی‌شوند، عملاً با اعمال تحریم‌های بانکی، مسیر خرید اقلام ضروری دارویی و تأمین مواد اولیه آن را مسدود یا دست­کم با موانع جدی مواجه کرده‌اند. علاوه بر این، واهمه شرکت‌های خارجی از تحریم‌های ثانویه آمریکا، علی‌رغم مفاد صریح دستور موقت دادگاه دادگستری بین‌المللی مبنی بر مستثناشدن معاملات راجع به اقلام غذایی و دارویی از شمول تحریم‌ها، موجب عدم همکاری آن‌ها با اشخاص حقیقی یا حقوقی ایرانی شده است. با شیوع ویروس کرونا به­ ویژه در مراحل آغازین، مشکلات کمبود دارو و ملزومات پزشکی، نظام درمان کشور را برای مقابلة مؤثر و سریع با ویروس کرونا دچار اخلال کرده است که این امر، نقض فاحش حقوق بنیادین بشری است؛ حقوقی که در اسناد لازم ­الاجرای بین‌المللی بارها مورد تأکید قرار گرفته است. هدف تحقیق حاضر آن است که با اثبات حقانیت ایران در مطالبة این حق بنیادین در مراجع ملی و بین‌المللی، زمینة مدیریت بهتر این بحران و امکان جبران خسارت ناشی از تحریم را فراهم نماید.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

International Responsibility of the U.S. Arising from the Impacts of Its Sanctions on Iran’s Covid-19 Response

نویسندگان [English]

  • Laya Joneidi 1
  • Sepideh Razi 2
1 Associate Professor, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran
2 PhD student in Private Law, Faculty of Law and Political Science, University of Tehran
چکیده [English]

Economic sanctions imposed by the United States of America have affected various sectors of the economy, health, and treatment in Iran for many years. Although the Sanctioning government always claims that the sanctions do not include the health sector and medical equipment, yet in practice, sanctioning banking sectors blocks the purchase of essential pharmaceutical items. In addition, foreign companies' fears of US secondary sanctions, despite the explicit provisions of the International Court of Justice's provisional measures excluding transactions in food and medicine, have prevented them from cooperating with the Iranian individuals and entities. With the outbreak of the Coronavirus, especially in the early stages, the shortage of drugs and medical supplies has disrupted the country's treatment system for effective and rapid response to the Coronavirus, which is a gross violation of fundamental human rights, the very rights which have been repeatedly emphasized in numerous international instruments. The purpose of this study is to prove the legitimacy of Iran in claiming this fundamental right in national and international fora, to provide better management of this crisis, and the possibility of compensation for damages caused by sanctions.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sanctions
  • International Responsibility
  • Covid-19
  • The Right to Health. Human Right

مراجع

  • الف. فارسی

    - کتاب

    • ابراهیم­ گل، علیرضا؛ مسئولیت بین­المللی دولت (متن و شرح مواد کمیسیون حقوق بین­الملل)، چاپ چهارم، شهر دانش، 1391.
    • بیگ­زاده، ابراهیم؛ حقوق سازمان­های بین­المللی، چاپ دوم، مجد، 1391.
    • ربکا. ام ام. والاس؛ حقوق بین­الملل، ترجمه و تحقیق: سیدقاسم زمانی و مهناز بهراملو، چاپ دوم، ویرایش دوم، شهر دانش، 1387، ص 166.
    • وکیل، امیرساعد؛ ضمانت اجرای حقوق بنیادین بشر، میزان، 1390.
    • شمس، عبدالله؛ آیین دادرسی مدنی، دورة پیشرفته، جلد نخست، چاپ بیست و هشتم، دراک، 1391.
    • صفایی، سید حسین؛ حقوق مدنی اشخاص و اموال، جلد اول، چاپ بیست و سوم، میزان، 1396.
    • ضیائی بیگدلی، محمدرضا؛ حقوق بین­الملل عمومی، چاپ سی­ام، گنج دانش، 1386.

     

    - مقاله

    • اسدی، بهنام؛ «شناخت مرجع قضایی صالح در منازعات ناشی از مسئولیت مدنی»، فصلنامة علمی- حقوقی قانون یار، دورة دوم، شمارة 7، پاییز 1397.
    • امامی، محمد؛ «الزامات حقوق‌بشری در سازمان تجارت جهانی»، فصلنامة مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، دورة هفتم، شمارة 1، بهار 1394.
    • حدادی، مهدی و علی احدی کرنق؛ «بررسی ماهیت و ابعاد عمل متقابل در قانون صلاحیت دادگستری ایران برای رسیدگی به دعاوی مدنی علیه دولت­های خارجی»، مجلة حقوق خصوصی، دورة 14، شمارة 2، پاییز و زمستان 1396.
    • سید فاطمی، سیدمحمد قاری؛ «دادگاه جدید اروپایی حقوق بشر»، مجلة حقوقی بین­المللی، شمارة 25، 1379.
    • شافع، میرشهبیز و عبدالصمد دولاح؛ «تحلیل رویة شورای امنیت در مدیریت نقض­های شدید حقوق بشر»، فصلنامة سیاست خارجی، دورة پنجم، شمارة 3، پاییز 1395.
    • شریفی طرازکوهی، حسین و سید صلاح­الدین فاطمی­نژاد؛ «سازمان جهانی تجارت و حقوق بین­الملل بشر»، مجلة مطالعات حقوقی دانشگاه شیراز، دورة هشتم، شمارة 4، زمستان 1395.
    • صادقی حقیقی، دیدخت؛ «تحول در مفهوم اصل عدم مداخله در حقوق بین­الملل»، فصلنامة علوم سیاسی و روابط بین­الملل، دورة 4، شمارة 16، پاییز 1390.
    • عابدی، محمد و اعظم امینی؛ «راهکارهای تضمین اجرای دستور موقت دیوان بین­المللی دادگستری»، فصلنامة مطالعات راهبردی، شمارة 84، تابستان 1398.
    • کرم­زاده، سیامک؛ «صدور و اجرای آرای دادگاه­های امریکا علیه اموال بانک مرکزی ایران از منظر حقوق بین­الملل و حقوق آمریکا»، مطالعات حقوق تطبیقی، دورة 9، شمارة 1، بهار و تابستان 1397.
    • مافی، همایون و سید حسن حسینی مقدم؛ «دادگاه صالح در حل و فصل اختلافات ناشی از تعهدات غیرقراردادی در حقوق ایران و اتحادیة اروپا»، مطالعات حقوق تطبیقی، دورة 8، شمارة 1، بهار و تابستان 1396.
    • محبی، محسن و اعظم امینی؛ «اصل انصاف و ظرفیت قاعده­سازی آن در رویة دیوان بین­المللی دادگستری»، مجلة حقوقی بین­المللی، سال سی­ویکم، شمارة 51، پاییز و زمستان 1393.
    • میرعباسی، سیدباقر؛ «بررسی اجمالی سازمان و صلاحیت دیوان بین‌المللی دادگستری لاهه»، مجلة حقوقی، نشریة دفتر خدمات حقوقی بین­المللی، دورة یک، شمارة 1، زمستان 1363.
    • ممتاز، جمشید و مسعود علیزاده و شهرام زرنشان؛ «تأملی دوباره بر اصل رضایی­بودن صلاحیت در عملکرد دیوان بین­المللی دادگستری»، مجلة حقوقی بین‌المللی، سال سی­وسوم، شمارة 55، پاییز و زمستان 1395.
    •  

    - پایان­نامه

    • حاجی علیرضا، مریم؛ قاعده­سازی در سازمان تجارت جهانی، پایان­نامة کارشناسی ارشد، دانشکدة حقوق دانشگاه شهید بهشتی، 1394.

     

    ب. انگلیسی

    - Books

    • Chiristian de Visscher, La responsabilité des États, Bibliotheca Visseriana, Leiden, 1924.
    • Conde, H. Victor, A Handbook of International Human Right terminology, Second Edition, Santa Barbara CA: ABC-Clio, 2002.
    • Henckaerts, Jean-Marie and Doswald-Beck, Louise, Customary International Humanitarian Law, Vols. 1, 2, Cambridge University Press, 2005.
    • Holger Hstermeyer, Human Rights and the WTO; the Case of Patents and Access to Medicines, Oxford University Press, 2007.

     

    -Articles

    • Buxbaum, Hannah L., "Foreign Governments as Plaintiffs in U.S Courts and the Case against Judicial Imperialism", Maurer Faculty, Less L. Rev. Vol. 73, 2016.
    • Forman, Lisa, “Trade Rules, Intellectual Property and the Right to Health”, Ethics & International Affairs, 2007.
    • Harro A. J. Meijers, "How is International Law Made? The Stages of Growth of International Law and the Use of Customary Rules", Netherlands Yearbook of International Law, 1978.
    • Michael Akehurst, "Custom as a Source of International Law", The British Yearbook of International Law, 1975.
    • Ochoa Sanchez, Juan Carlos, "The Roles and Powers of the OECD National Contact Points Regarding Complaints on an Alleged Breach of the OECD Guidelines for Multinational Enterprises by a Transnational Corporation", Nordic Journal of International Law, Vol. 84, Issue 1, 2015.
    • Potts, Helen, “Accountability and the Right to the Highest Attainable Standard of Health”, University of Essex, Human Rights Centre, 2007.
    • Tosini, Stephen C., "Foreign Sovereign Standing to Sue the United States in Its Own Courts under the Administrative Procedure Act", Penn Law: Legal Scholarship Repository, 2014.

     

    -International Instruments

     

    • Committee on Economic, Social & Cultural Rights (CESCR), 2000, “The Right to the Highest Attainable Standard of Health”, (article 12 of the ICESCR), General Comment No. 14. 2000.
    • Draft Articles on Responsibility of States for Internationally Wrongful Acts with commentaries, Yearbook of the International Law Commission, 2001.
    • Draft Articles on the Responsibility of International Organizations, with Commentaries, Report of the International Law Commission, 2011.
    • ICJ Judgment of 16 December, Certain Activities Carried out by Nicaragua in the Border Area (Costa Rica V. Nicaragua) and (Nicaragua V. Costa Rica) Construction of Road in Costa Rica along the San Juan River, 2015.
    • ICJ Provisional Measures Order in Iran v USA case in regards to recent sanction, in Treaty of Amity, 3 October 2018.
    • International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights, adopted by General Assembly resolution 2200A of 16 December 1966.
    • OECD, Guide for OECD National Contact Points on issuing Recommendations and Determinations, OECD Guidelines for Multinational Enterprises, 2019.
    • Resolution adopted by the General Assembly (2131) Declaration on the Inadmissibility of Intervention in the Domestic Affairs of States and Protection of Their Independence and Sovereignty, 1965.
    • UN Commission on Human Rights, Report of the Secretary-General, “Access to Medication in the Context of Pandemics”, E/CN.4/Res.2003/48, 16 January 2003. Para.2.
    • United Nations, General Assembly, Seventy-fourth session, Agenda item 70 (b), Resolution adopted by the General Assembly on 18 December 2019, Human rights and unilateral coercive measures.

     

    • Websites

     

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 18 فروردین 1400
  • تاریخ بازنگری: 26 تیر 1400
  • تاریخ پذیرش: 29 تیر 1400

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار