نقش دادگاه‌های ملی در داوری تجاری بین‌المللی در حقوق ایران و فرانسه

شهلا, مهدی; بشارتی, لیلا

doi:10.22066/cilamag.2019.35077

نقش دادگاه‌های ملی در داوری تجاری بین‌المللی در حقوق ایران و فرانسه

نوع مقاله: علمی پژوهشی

نویسندگان

¹ استادیار دانشکده حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی

² نویسنده مسئول، کارشناسی ارشد حقوق بین‌الملل دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی

10.22066/cilamag.2019.35077

چکیده

داوری تجاری بین‌المللی، برترین و مؤثرترین روش حل‌و‌فصل اختلافات تجاری بین‌المللی محسوب‌می‌شود. اما این شیوه حل‌و‌فصل اختلافات هنوز مستقل و خودکفا نیست و در معرض دخالت‌های متعدد دادگاه‌های ملی، به هدف اعمال نظارت و کنترل رسیدگی‌های داوری یا مساعدت به آن است. هرچند امروزه گرایش آشکاری به سمت محدودکردن موارد دخالت دادگاه‌های ملی وجود دارد، ایفای نقش آن‌‌ها در راستای حفظ حاکمیت و رعایت نظم عمومی دولت‌‌ها از یک طرف و حفظ شأن و منزلت داوری و احترام به اراده آزاد طرفین آن از سوی دیگر، اجتناب‌ناپذیر‌ است.
در این مقاله با هدف الهام از تجربه و عملکرد دیگر کشورها در جهت ارتقای داوری تجاری بین‌المللی در ایران، نحوه ایفای نقش دادگاه‌های ملی در داوری تجاری بین‌المللی در حقوق ایران با حقوق فرانسه به‌عنوان نمونه‌ای از کشورهای مطرح در زمینه مذکور مقایسه شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The Role of National Courts in International Commercial Arbitration in Iranian and French Law

نویسندگان [English]

Mehdi Shahla ¹
Leila besharati ²

¹ Assistant professor, faculty of law, Islamic Azad University, Tehran central unit f ICBAR

² Corresponding author, M.A. in international law Tehran Center Unit

چکیده [English]

The international commercial arbitration is considered as the best and the most efficient mechanism for the settlement of international trade disputes. Meanwhile, this method of dispute settlement still is not an independent and self-sufficient method because it is exposed to various interferences of national jurisdictions for the purposes of supervising and controlling arbitration or assisting thereto. Although, nowadays, there is an obvious tendency towards confining the interferences of national jurisdictions, playing their role in retaining sovereignty of States and their public order, on the one hand, and maintaining the dignity of arbitration and honor to the free will of parties, on the other, is inevitable. In this essay, in order to be inspired by other States’ experience and practice with respect to the promotion of international commercial arbitration in Iran, the role played by national courts in international commercial arbitration has been compared in the Iranian and French jurisdictions as an example of the States in question

کلیدواژه‌ها [English]

International Commercial Arbitration
International Trade Disputes
National Jurisdiction (Court)
Jurisdiction (Court’s) Control
Assistance by Jurisdiction (Court)

مراجع

الف. فارسی

ـ کتاب

امیرمعزی، احمد؛ داوری بین‌المللی در دعاوی بازرگانی، دادگستر، 1387.
ایگناتس زایدل، هوهن فلدرن؛ حقوق بین‌الملل اقتصادی، ترجمه و تحقیق: قاسم زمانی، چاپ چهارم، شهر دانش، 1385.
شمس، عبدالله؛ آیین دادرسی مدنی، جلد سوم، دراک، 1384.
کلانتریان، مرتضی؛ بررسی مهم‌ترین نظام‌های حقوقی و داوری در جهان، دفتر خدمات حقوقی بین‌المللی، 1374.
نیکبخت، حمیدرضا؛ داوری تجاری بین‌المللی «آیین داوری»، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، 1388.
· ______________؛ شناسایی و اجرای آرای داوری‌های تجاری بین‌المللی در ایران، مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی، 1385.

ـ مقاله

· افتخار جهرمی، گودرز؛ «تحولات نهاد داوری در قوانین موضوعه ایران، دستاورد آن در حوزه بین‌المللی»، مجله تحقیقات حقوقی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، شماره 28ـ27، پاییزـ زمستان 1378.
باقری، محمود؛ «حدود آزادی طرفین دعوا در تعیین صلاحیت قضایی بین‌المللی: جایگاه داوری تجاری بین‌المللی»، فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوقوعلومسیاسی دانشگاه تهران، دوره 37، شماره 3، پاییز 1386.
تاپ من، مایکل؛ «جرح و سلب صلاحیت از داوران در داوری تجاری بین‌المللی»، ترجمه: محمد‌جواد میر‌فخرایی، مجله حقوقی، نشریه دفتر خدمات حقوقی بین‌المللی، شماره 12، 1369.
جعفریان، منصور؛ «تأملاتی بر لایحه داوری تجاری بین‌المللی (1)»، مجله مجلس و پژوهش، شماره 13، سال دوم، دی و بهمن 1373.
جنیدی، لعیا؛ «دادگاه صلاحیتدار جهت ابطال رأی داور در داوری‌های بین‌المللی»، فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوقوعلومسیاسی، دوره 38، شماره 2، تابستان 1387.
_________؛ «مسئله اجرای آرای داوری ابطالشده»، فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوقوعلومسیاسی، دوره 38، شماره 4، زمستان 1387.
سیفی، سید‌جمال؛ «قانون داوری تجاری بین‌المللی ایران همسو با قانون نمونه داوری آنسیترال»، مجله حقوقی، نشریه دفتر خدمات حقوقی بینالمللی، شماره 23، 1377.
شمس، عبدالله؛«اصل تناظر»، مجله تحقیقات حقوقی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، شماره 36ـ35، 1381.
__________؛ «موافقت‌نامه داوری و صلاحیت دادگاه»، مجله تحقیقات حقوقی دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، شماره 37، 1372.
صفائی، سید‌حسین؛ «سخنی چند درباره نوآوری‌ها و نارسایی‌های قانون داوری تجاری بین‌المللی (1)»، مجله دانشکده حقوقوعلومسیاسی دانشگاه تهران، شماره 40، تابستان 1377.
کچ، کریستوفر؛ «استانداردها و آیین‌های جرح داوران»، ترجمه: علیرضا ابراهیم‌گل، مجله حقوقی، نشریه مرکز امور حقوقی بینالمللی، شماره 36، بهارـ تابستان 1386.
محبی، محسن؛ «نظام داوری اتاق بازرگانی بین‌المللی»، مجله حقوقی، نشریه دفتر خدمات حقوقی بینالمللی، شماره 24، بهارـ تابستان 1378.

ـ رساله و تقریرات

ایرانشاهی، علیرضا؛ اعتراض به رأی داوری در داوری‌های تجاری بین‌المللی، رساله دکتری، دانشگاه شهید بهشتی، 1388.
بهمئی، محمدعلی؛ تقریرات درس داوری‌های تجاری بین‌المللی، دوره کارشناسی ارشد حقوق خصوصی، دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، سال تحصیلی90ـ1389.
حبیب‌زاده، توکل؛تقریرات درس حقوق بین‌الملل اقتصادی، دوره کارشناسی ارشد حقوق بین‌الملل، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، سال تحصیلی 88ـ1387.

ـ سند و کنوانسیون‌

قانون آیین دادرسی مدنی جمهوری اسلامی ایران
قانون آیین دادرسی مدنی فرانسه
قانون داوری تجاری بین‌المللی ایران
قانون داوری نمونه آنسیترال 1958
کنوانسیون نیویورک در خصوص شناسایی و اجرای آرای داوری خارجی 1958

ب. انگلیسی

- Books

Caron, David D. & Pellonpää, Matti & Caplan, Lee, The UNCITRAL Arbitration Rules: A Commentary, Oxford University Press, New York, 2006.
Lew, Julian. D. M., Applicable Law in International Commercial Arbitration, Oceana Publication Inc, New York, 1978.
Redfern A. & Hunter M., Law and Practice of International Commercial Arbitration, Sweet & Maxwell, London, 2003.
Rubino-Sammartano, M., International Arbitration Law, Kluwer Law International, 1990.

- Articles

Berger, Peter Klaus, “The Modern Trend towards Exclusion of Recourse against Transnational Arbitral Awards: A European Perspective”, Fordham International Law Journal, vol. 12, 1988.
Lu, May, “The New York Convention on the Recognition and Enforcement of foreign ArbitralAward: Analysis of the Seven Defenses to Oppose Enforcement in the United States andEngland”, Arizona Journal of International & Comparative Law, vol. 23, No. 3, 2006.
Lutz, Robert E., “International Arbitration and Judicial Intervention” , 10 Loyola Los Angeles International & ComparativeLaw Review. 621, 1988.
Van den Berg, Albert Jan, “The New York Arbitration Convention of 1958: An Overview”, Kluwer Law and Taxation Publishers, 1981.

ج. فرانسوی

- Livres

Bahmaei, Mohammad-Ali, L’intervention du juge étatique des mesures provisoires et conservatoires en présence d’une convention d’arbitrage, Droit français, anglais et Suisse, L.G.D.J., Paris, 2002.
De Boisséson, Matthieu, Le droit français de l’arbitrage, interne et international, GLN-éditions, Lille, 1990.
Fernandez Rozas, J. C., Le rôle des juridictions étatiques devant l’arbitrage commercial international, Martinus Nijhoff Publishers, London, 2002.
Fouchard ph. & Gaillard E. & Goldman B., Traité de l’arbitrage commercial international, Litec, Paris, 1996.
Kassis, Antonie, L’autonomie de l’arbitrage commercial international, Le droit français en question, L’Harmattan, Paris, 2005.
Poudret J. F. & Besson S., Droit comparé de l’arbitrage international, L. G. D. J., Paris, 2001.

- Articles

Bellet, Pierre, “Le juge-arbitre”, Revue de l’arbitrage, 1978.
Habscheid, W. J., “Les juridictions et l’arbitrage”, Revue de l’arbitrage, 1978.
Hascher, Dominique, “L’intervention du juge étatique dans le processus arbitral”, Revue de recherche juridique, No. 27-28, 1987.
Holtzmann, H. M., “L’arbitrage et les tribunaux : Des associés dans un système de justice internationale”, Revue de l’arbitrage, 1978.
Imhoos, Christophe, “La loi iranienne sur le droit commercial international ; le point de vue d’un observateur étranger”, Revue de recherche juridique, No. 27-28, 1387.
Longo, G. E., “L’arbitrage et les juridictions institutionnalisées. Préliminaire d’un rapprochement”, Revue de l’arbitrage, 1978.
Moreau, Bernard, “L’intervention du tribunal arbitral au cours de la procédure arbitrale en droit français et droit comparé”, Revue de l’arbitrage, 1978.
Schlosser, P., “La procédure des voies de recours en matière d’arbitrage, Étude de droit comparé (1)”, Revue de l’arbitrage, 1978.

- Autres Références

Degos, Louis, “Arbitrage international : justice autonome”, Séminaire de CCI sur “L’exécution de la Sentence Arbitrale” Actualité du droit français, Paris, 2 mars 2009.

- Documents

Code civil français
Code de procédure civile française

- Websites

http://ir.lawnet.fordham.edu/ilj.
http://www.courdecassassion.fr/jurisprudence_publication_civile_568/arrets_569/br-arret_10 607.html.
http://www.kluwerarbitration.com.
http://www.legifrance.gouv.fr.