توزیع جبران خسارت در وضعیت مسؤولیت مشترک بین المللی

ضیائی بیگدلی, محمد رضا; ترازی, نسرین

doi:10.22066/cilamag.2020.113672.1780

توزیع جبران خسارت در وضعیت مسؤولیت مشترک بین المللی

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسندگان

¹ استاد دانشکده حقوق‌و‌علوم‌سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی(ره)، تهران، ایران

² دانشجوی دکتری حقوق بین‌الملل، دانشکده حقوق‌وعلوم‌سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی(ره)، تهران، ایران

10.22066/cilamag.2020.113672.1780

چکیده

توزیع جبران خسارت در وضعیت‌های مسئولیت مشترک، همواره از چالش‌های اصلی مسئولیت در رسیدگی‌های قضایی بین‌المللی بوده است. در تمام وضعیت‌های مسئولیت مشترک، این سؤال مطرح می‌شود که کدام موجودیت مسئول است و مسئولیت چگونه باید بین چند عامل توزیع شود؟ پیش‌نویس مواد مسئولیت دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی، صرفاً راهنمایی محدودی در خصوص توزیع جبران خسارت ارائه می‌دهد و رویه‌قضایی بین‌المللی نیز به تسهیم جبران خسارت میان عاملان مشترک اشاراتی مختصر داشته است. این مقاله در صدد است در پرتو رویه‌قضایی بین‌المللی، مهم‌ترین شیوه‌های توزیع جبران خسارت را در وضعیت‌های مسئولیت مشترک، بررسی و جایگاه آن را در حوزه حقوق مسئولیت بین‌المللی و در روابط میان دولت‫ها تبیین کند. به نظر می‫رسد توزیع جبران خسارت میان عاملان مشترک، با درنظرگرفتن اصل «مسئولیت مستقل»، جداگانه و با ملاحظه میزان تأثیر هریک از عاملان در ایجاد زیان و صدمه صورت میپذیرد. رابطه سببیت، یکی از ابزارهای اصلی توزیع مسئولیت جبران خسارت محسوب می‌شود و تحلیل رابطه میان اسباب مختلف در وضعیت‌های مختلف مسئولیت مشترک می‌تواند در توزیع جبران خسارت نقش مؤثری داشته باشد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Distribution of Reparation in the Context of International Shared Responsibility

نویسندگان [English]

Mohamadreza Ziai bigdeli ¹
Nasrin Tarazi ²

¹ Prof. at the Department of Public & Interantional Law, Faculty of Law and Political Science, Allameh Tabataba'i University, Tehran. Iran

² Ph.D. Student of Public International Law, Faculty of Law and Political Science, Allameh Tabataba'i University, Tehran. Iran

چکیده [English]

Distribution of reparation in situations of shared responsibility has always been one of the main challenges of responsibility in international judicial proceedings. In all cases of shared responsibility, the question arises as to which entity is responsible and how responsibility should be distributed among several factors. The Draft Articles on Responsibility of States for Internationally Wrongful Acts (2001) and the Draft Articles on Responsibility of International Organizations (2011) provide only limited guidance on the distribution of reparation. Likewise, the international jurisprudence has made brief references to the sharing of reparation among joint agents. Distribution of reparation to joint agents is done separately, taking into account the extent of the responsibility of each of the agents for causing harm and damage. Although, as defined by the International Law Commission, causality has no place among the constituent elements of an international wrongfulness, it is one of the main means of distributing compensation. Moreover, the analysis of the relationship between different instruments in different situations of shared responsibility can be found to have an effective role in the distribution of reparation.

کلیدواژه‌ها [English]

Distribution of reparation
international shared responsibility
Joint and Several liability
Causation
independent responsibility

مراجع

الف. فارسی

ـ کتاب
- حیاتی، علی عباس؛ مسئولیت مدنی، میزان، 1392.
- زمانی، سید‌قاسم؛ حقوق سازمان‌های بین‌المللی، شهر دانش، 1384.
- ضیایی بیگدلی، محمدرضا؛ حقوق بین‌الملل عمومی، چاپ چهل‌و‌دوم، گنج دانش، 1391.
- کرافورد، جیمز؛ حقوق مسئولیت بین‌المللی، ترجمه: علیرضا ابراهیم‌گل، 1395.
- کاتوزیان، ناصر؛ الزام‌های خارج از قرارداد‌ ـ ضمان قهری، چاپ سوم، انتشارات دانشگاه تهران، 1382.
ـ مقاله
- اسکندری، حسین؛ «تأثیر اندیشه‌های اقتصادی در توزیع مسئولیت؛ نظریه سببیت نسبی» فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، دوره 48، شماره 4، زمستان 1397.
- خدابخشی، عبداله؛ «توزیع خسارت در حقوق مسئولیت مدنی در فرض تعدد اسباب»، فصلنامه مطالعات حقوق خصوصی، دوره 42، شماره 1، بهار 1391.
- فرهادنیا، سعید و سید‌علی هنجنی؛ «جایگاه مفهوم سببیت در حقوق بین‌الملل»، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، دوره 47، شماره 3، پاییز 1396.
- عبداللهی، محسن و سعیده معرفی؛ «اصل مسئولیت مشترک اما متفاوت در حقوق بین‌الملل محیطزیست»، فصلنامه پژوهش حقوق، شماره 29، تابستان 1389.
- هاشمی، سید احمدعلی؛ «اسباب متعدد در مسئولیت مدنی»، فصلنامه دانش حقوق مدنی، دوره 2، شماره 2، پاییز و زمستان 1392.
ـ پایان‌نامه
- اکبرپور، مجید؛ اصل مسئولیت مشترک اما متفاوت در توسعه و اجرای حقوق بین‌الملل محیطزیست، رساله دکتری حقوق بینالملل، دانشگاه شهید بهشتی، 1394.
- حدادیان، حسن؛ مسئولیت مشترک بین‌المللی در رویه دیوان اروپایی حقوق بشر، پایان‌نامه کارشناسی ارشدحقوق بین‌الملل، دانشگاه شهید بهشتی، 1392.
- رستمی، زینب؛ مسئولیت بین‌المللی دولت‌ها و سازمان‌های بین‌المللی در عملیات حفظ صلح، رساله دکتری حقوق بین‌الملل، دانشگاه شهید بهشتی، 1391.
- کاظمپور دهکردی، مونا؛ دکترین مسئولیت حمایت و مسئولیت بین‌المللی دولت‌ها، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق بین‌الملل، دانشگاه شهید بهشتی، 1395.
- عقیقی، نگار؛ جبران خسارت در طرح مسئولیت بین‌المللی دولت‌ها، پایان‌نامه کارشناسی ارشد حقوق بین‌الملل، دانشگاه شهید بهشتی، 1383.
ب. انگلیسی

- Books
- Brownlie, Ian, System of the Law of Nations: State Responsibility. Part I, Clarendon Press; Oxford University Press, 1983.
- Crawford, James, State Responsibility: General Part, UK, Cambridge University Press, 2014.
- May, Larry, Sharing Responsibility, University of Chicago Press, 1996.
- Nollkaemper, A., and Plakokefalos, I., Principle of Shared Responsibility in International Law: An Appraisal of the State of the Art, Cambridge University Press, 2014.
- Articles
- Anthony F. Lang, Jr., “Shared Political Responsibility”, SHARES Research Paper, Vol. 44, 2014.
- Castellanos-Jankiewicz, León, “Causation and International State Responsibility”, April 13, 2012. Amsterdam Law School Research Paper No. 2012-56, Amsterdam Center for International Law, No. 2012-07.
- D’argent Pier, “Reparation, Cessation, Assurances and Guarantees of Non-Repetition”, in Principle of Shared Responsibility in International Law: An Appraisal of the State of the Art, Nollkaemper, A., and Plakokefalos (eds.), Cambridge University Press, 2014.
- Den Heijer, Maarten, “Procedural Aspects of Shared Responsibility in the European Court of Human Rights”, SHARES Research Paper, Vol. 17, 2012, ACIL 2012-16.
- Fry, James, “Attribution of Responsibility”, SHARES Research Paper, Vol. 37, 2014.
- Hepburn, Jarrod and Ahmad, Imran, “The Principle of Common but Differentiated Responsibilities”, CISDL, 2005.
- Kutz, Christopher L., “Shared National Responsibility for Climate Change: From Guilt to Taxes”, SHARES Research Paper, Vol. 47, 2014.
- Kornhauser, Lewis A., “Incentives, Compensation, and Irreparable Harm”, SHARES Research Paper, Vol. 48, 2014.
- Miller, Seumas, “The Global Financial Crisis and Collective Moral Responsibility”, SHARES Research Paper, Vol. 52, 2014.
- Nollkaemper, A. and Dov Jacobs, “Shared Responsibility in International Law: A Conceptual Framework”, Michigan Journal of International Law, Vol. 34, 2013.
- Nollkaemper, A. and Dov Jacobs, “Mapping the Normative Framework for the Distribution of Shared Responsibility”, In: Distribution of Responsibilities in International Law, André Nollkaemper, Dov Jacobs (eds.), Cambridge University Press, 2015.
- Nollkaemper, Andre, “Issues of Shared Responsibility before the International Court of Justice”, April 8, 2011. Amsterdam Law School Research Paper No. 2011-01, Amsterdam Center for International Law, No. 2011-01.
- Nollkaemper, André, “Power and Responsibility”, SHARES Research Paper, Vol. 42, 2014, ACIL, 2014-22.
- Noyes J. and Smith B., “State Responsibility and the Principle of Joint and Several Liability”, Yale Journal of International Law, Vol. 13, 1988.
- Roland Pierik, “Shared Responsibility in International Law: A Normative-Philosophical Analysis”, SHARES Research Paper, Vol. 43, 2014.
- Hakimi, Monica, “Distributing the Responsibility to Protect”, SHARES Research Paper, Vol. 49, 2014.
- van Aaken, Anne, “Shared Responsibilities in International Law: A Political Economy Analysis”, SHARES Research Paper, Vol. 46, 2014.
- Case Law
- Certain Phosphate Lands in Nauru (Nauru v. Australia), Preliminary Objections, ICJ Reports, 1992.
- Corfu Channel (United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland v. Albania), Merits, ICJ Reports, 1949.
- Case Concerning Application of the Convention on the Prevention and Punishment of the Crime of Genocide, (Bosnia and Herzegovina v. Serbia and Montenegro), ICJ Reports, 2007.
- Eurotunnel Arbitration, 2007, 132 ILR.
- Oil Platform Case (Iran/United States), Preliminary Objections, ICJ Reports, 1996.
- Oil Platform Case (Iran/United States), Merits, ICJ Reports, 2003.
- Instruments
- Draft Articles on the Responsibility of States for Internationally Wrongful Acts, with Commentaries. International Law Commission, 2001.
- Draft Articles on the Responsibility of International Organizations for Internationally Wrongful Acts, with Commentaries. International Law Commission, 2011.