تحریم خبرنگاران رسانه ملی از منظر حقوق بین‌الملل

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه حقوق دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس، تهران، ایران

چکیده

در دورانی که تلاش کمپین‌های حقوق بشری به افزایش حمایت از خبرنگاران و ارائه تضمین‌های قوی‌تر به ایشان معطوف است، در اقدامی بی‌سابقه، برخی خبرنگاران ایرانی ازجمله علی رضوانی مشمول تحریم‌ دولت‌های غربی شده‌اند. پیش از این، اشخاص مرتبط به فعالیت‌های نظامی، هسته‌ای و مقامات عالی‌رتبه با عناوینی نظیر «تحریم هوشمند»، هدف قرار گرفتند، اما تصمیم اخیر وزارت خزانه‌داری امریکا، اتحادیه اروپا و دولت کانادا مبنی بر تحریم خبرنگاران ایرانی، بحث جدیدی را در حقوق بشر بین‌الملل باز کرده است. در این پژوهش، مبانی حمایت‌های بین‌المللی از خبرنگاران، اعم از مستقل یا وابسته به دولت، و مؤلفهه های این حمایت در چارچوب حقوق بشر ارزیابی و سپس مبانی حقوقی اعمال تحریم علیه علی رضوانی و مشروعیت آن با توجه به عملکرد او مطالعه می‌شود. بنا بر داده‌های پژوهش حاضر، اقدامات این خبرنگار در قالب «نقض فاحش و نظام­ مند» حقوق بشر قابل دسته‌بندی نیست و از طرفی اقتضائات منع اقدامات متقابل و تلافی‌جویی در حقوق بشر و آموزه‌های نظریه منع برچسب‌زنی و بدنام‌سازی، مشروعیت تحریم‌های اعمال‌شده را مخدوش می‌کند. نتیجه پژوهش نشان می‌دهد که این تحریم‌ها نه ‌تنها با حقوق اولیة بشری افراد در تضاد است بلکه با وظیفة ذاتی خبرنگاری که در قلمرو آزادی گردش اطلاعات قرار دارد نیز ناهماهنگ است. به نظر، اعمال این تحریم‌ها بیش از آنکه برحسب مبانی حقوقی توجیه‌پذیر باشد، بنا بر کینه‌ورزی شخصی نسبت به عملکرد اشخاص خاص و تلاش برای متوقف‌کردن ایشان قابل توجیه است؛ چه اینکه چینش پایه‌های حقوقی برای این اقدامات، به مثابه زلزله‌ای بر اندام حقوق بشر و آزادی گردش اطلاعات خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Sanctioning Iranian National Media Journalists in International Law (Original Research)

نویسنده [English]

  • Zeinab Asqari
Assistant Professor at the Department of Law, Azad University Sharhre-Qods Brance, Tehran, Iran
چکیده [English]

While the efforts of human rights campaigns are aimed at increasing the protection of journalists and providing them with more effective guarantees, in an unprecedented action, several Iranian journalists, including Ali Rezvani, have been sanctioned by Western countries. Before this, Individuals taking part in military and nuclear activities and senior officials have been subjected to smart sanctions, but the recent decision of the U.S. Treasury Department, the EU, and Canada to sanction Iranian journalists has created a new debate in international human rights. In this research, the bases of international protection for journalists, whether independent or affiliated with governments are evaluated in the framework of human rights; then the legal bases of sanctioning Ali Rezvani and its legitimacy are studied based on his actions. According to the findings of the present article, this journalist's actions cannot be categorized as a "gross and systematic violation" of human rights. On the other hand, the prohibition of countermeasures against human rights and the teachings of the theory of labelling challenge the legitimacy of the imposed sanctions. The result of the research shows that these sanctions are not only in conflict with the fundamental human rights of individuals but also inconsistent with the inherent professional task of a journalist that is in the realm of freedom of information. It seems that these sanctions are based on personal grudges toward the activities of certain persons rather than on legal grounds.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sanctioning Journalists
  • Freedom of Expression
  • Countermeasures in Human Rights
  • Interrogator Journalists
  • Gross Violations of Human Rights
  1. بیران، صدیقه، هادی خانیکی و محبوبه آطاهریان، «منشور اخلاق حرفه‌ای در رسانه‌ها»، فصلنامة اخلاق در علوم و فناوری 10، شمارة 4 (1394).
  2. ضیایی، سیدیاسر و علیرضا محمدی مطلق، «تحریم اشخاص حقیقی از منظر حقوق بین‌الملل با تأکید بر تحریم برخی اتباع ایرانی»، مجلة حقوقی دادگستری 78، شمارة 88 (1393).
  3. سیفی، سیدجمال و علی حسنخانی، «اقدامات متقابل در قبال تعهدات حقوق بشری»، فصلنامة پژوهش حقوق عمومی ‌19، شمارة 56 (1396).
  4. شاهپوری، تهمینه، نبی‌اله غلامی و محمدمتین پارسا، «قربانی‌شناسی قضایی برمبنای نظریة برچسب‌زنی و راهکارهای پیشگیری از آن»، مجلة پژوهش‌های حقوقی 19، شمارة 42 (1399).
  5. بشریه، تهمورث و تهمینه شاپوری، «رویکرد نظام تقنینی دادرسی کیفری نوین ایران مبتنی بر نظریة برچسب‌زنی»، فصلنامة تحقیقات حقوقی 22، شمارة 87 (1398).
  6. صادقی، سیدمحمد؛ ناصری، علیرضا و مرتضی قاسم‌آبادی، «بررسی تطبیقی محدودیت‌های آزادی بیان در تلویزیون از منظر اسناد بین‌الملل حقوق بشر و حقوق موضوعة ایران»، فصلنامة پژوهش حقوق عمومی 18، شمارة 52 (1395).
  7. اسپری، محمدسجاد و حمیدرضا شیرزاد، «نقش کنگره و وزارت خزانه‌داری امریکا در اعمال تحریم‌ها علیه جمهوری اسلامی ایران و تأثیر آن بر صنعت هواپیمایی»، فصلنامه علمی مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی 10، شمارة 35 (1399).