دسترسی به اطلاعات دیتاسنتر دولت خارجی در تقابل با اصول صلاحیت کیفری سرزمینی و اعمال حاکمیت در حقوق بین‌الملل

نوع مقاله : علمی پژوهشی

نویسنده

استادیار دانشگاه پیام نور، تهران

چکیده

سرویس رایانش ابری یکی از امکانات نوظهور فضای سایبری است. بر این اساس، دیتای شخصی در حساب کاربری یا صفحه کاربر در شبکه‌های اجتماعی افراد در سایبر تولید و تبادل می‌شود. سپس این دیتا به دیتاسنترهای فراسرزمینی در اختیار و کنترل شرکت‌های سرویس‌دهنده خدمات الکترونیک منتقل و ذخیره می‌شود. وقوع جرم و انتقال دیتای مجرمانه آن نیز از این فرایند مستثنا نیست. تحقیقات کیفری از قلمرو سرزمینی در این حوزه، در تعارض با اعمال صلاحیت سرزمینی و اعمال حاکمیت دولت خارجی است. از حیث نظری، شرکت سرویس‌‌دهنده در قلمرو درون‌سرزمینی، اطلاعات کاربران خویش را با توجیه حفظ حریم خصوصی در اختیار مقامات تحقیق قرار نمی‌دهد. دولت محل استقرار دیتاسنتر نیز اعمال صلاحیت کیفری دولت متقاضی دریافت دیتای مجرمانه را با توجیه اعمال حاکمیت درون­سرزمینی و مداخله در امور حاکمیتی وی نمی‌پذیرد. این وضعیت در رویه‌قضایی نیز در رابطه با پرونده مایکروسافت، منجر به تعارض اعمال اصل صلاحیت سرزمینی با اعمال حاکمیت دولت خارجی محل استقرار دیتاسنتر شده است. پیامد صدور قرار الزام شرکت مایکروسافت، با توجیه درون­سرزمینی‌بودن مرکز فعالیت وی، بر افشای اطلاعات ذخیره­شده در دیتاسنتر مستقر در ایرلند، توسعه صلاحیت کیفری فراتر از مرزهای سرزمینی و مداخله در امور حاکمیتی دولت ثالث است. تحقیقات کیفری به اتکای مجوزهای قضایی درون‌سرزمینی برای دسترسی به دیتای ذخیره‌شده در قلمرو دولت خارجی با بن‌بست بایسته‌های حقوق بین‌الملل کیفری مواجه است. راهکار برون­رفت از این وضعیت، توسل به معاهده همکاری حقوقی متقابل است. اما این همکاری نیز مستلزم مراعات و تفکیک صلاحیت کیفری درون‌سرزمینی و برون‌سرزمینی و همین طور، احترام به اعمال حاکمیت دولت خارجی در قلمرو سرزمینی خویش است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Access to Foreign Government’s Data Center Information in Contradiction to the Principles of Territorial Criminal Jurisdiction and the Exercise of the Sovereignty in International Law

نویسنده [English]

  • Javad Salehi
Assistant professor of Tehran PNU university
چکیده [English]

Cloud computing is one ofthe emerging features of cyberspace. Accordingly, personal data is generated and exchanged in the account of the user or user environment in the cyberspace. This data is transmitted to and stored by overseas datacenters in the control and use of electronic service provider companies. The crime itself and the criminal transmission of data are no exception to this process.Criminal investigations in this area are in conflict with the territorial jurisdiction and sovereignty of the foreign government. On the one hand, the provider of the intranet services does not disclose the information of its users to the authorities by justifying privacy. On the other hand, The Data Center State also does not accept the criminal jurisdiction of the government requesting the criminal data by justifyingthe interference with its sovereignty.This situationin the relevent judicial precedent in Microsoft case has led to a conflict between the application of the principle of territorial jurisdiction and the exercise of the sovereignty of the foreign government. The issuance of the order for the Microsoft by the United States Court to justify the intrinsic territoriality of its center of operation to disclose information stored in a datacenter located in Ireland has faced with the challenge of extending jurisdiction beyond territorial boundaries and intervening in thirdState affairs. Criminal investigations based on the use of internal (territorial) judicial authorizations for access to data stored in the territory of the foreign State has encountered with a deadlock on the requirements of international criminal law.The solution to this situation is to resort to a treaty of reciprocal legal cooperation. However, this cooperation also requires the observance and separation of domestic and foreign criminal jurisdiction and respect for the exercise of the sovereignty of the foreign government in its territory.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Cloud Computing
  • Data Center
  • Principle of Territorial Jurisdiction
  • Principle of Sovereignty
  • Cybercrime
  • الف. فارسی

    ـ کتاب

    • البوعلی، امیر؛ صلاحیت محاکم در جرایم سایبری، جنگل، 1392.
    • عاملی، سعیدرضا؛ رویکرد قضایی به آسیب‌ها، جرایم و قوانین و سیاست‌های فضای مجازی، امیرکبیر، 1390.

     

    ـ مقاله

    • اردبیلی، محمدعلی و ندا میرفلاح نصیری؛ «اجرای کنوانسیون‌های بین‌المللی متضمن قاعده استرداد یا محاکمه در ایران»، مجله حقوقی دادگستری، سال 81، شماره 98، تابستان 1396.
    • اسلامی، ابراهیم؛ «جایگاه حمایت از بزه‌دیدگان جرایم سایبری در مقررات کیفری حقوق داخلی و حقوق بین‌الملل»، پژوهش‌نامه حقوق اسلامی، سال 17، شماره 1، شماره پیاپی 43، بهارـ تابستان 1395، 1395.
    • افتخارجهرمی، گودرز و ابراهیم اسلامی؛ «نحوه اعمال صلاحیت دادگاه‌ها در رسیدگی به جرایم فضای مجازی»، دوره 78، مجله حقوقی دادگستری، شماره 88، زمستان 1393.
    • افراسیابی، محمد اسماعیل و فهیم مصطفی­زاده؛ «بررسی رویکرد ابزارگرا به حقوق کیفری ایران در پرتو قانون اساسی»، دوره 19، فصلنامه دیدگاه‌های حقوقی، شماره 68، زمستان 1393.
    • افضلی، رسول؛ محمدباقر قالیباف و میثم احمدی فیروزجائی؛ «تببین تحولات مفهوم مرز در فضای سیاسی مجازی»، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دوره 45، شماره 1، بهار 1392.
    • پاکزاد، بتول و محمدحسین آزادی‌خواه؛ «مبانی جرم‌انگاری ارسال پیام‌های الکترونیکی ناخواسته»، مطالعات حقوق کیفری و جرم‌شناسی، دوره 3، شماره 2، پاییزـ زمستان 1395.
    • پورقهرمانی، بابک؛ «مطالعه تطبیقی سازوکارهای حمایت از بزه‌دیدگان جرایم رایانه‌ای در حقوق کیفری ایران و اسناد بین‌المللی با تأکید بر کنوانسیون بوداپست»، پژوهشنامه حقوق کیفری، شماره 15، بهار ـ تابستان 1396.
    • ترابی، کریم و حمید محمدی؛ «بررسی چگونگی پیشگیری کیفری و اجتماعی از جرائم الکترونیکی با تأکید بر نقش نیروی انتظامی و تجارت الکترونیک»، فصلنامه کارآگاه، شماره 34، بهار 1395.
    • تقوی‌فرد، محمدتقی، محمدرضا تقوا، مهدی فقیهی و محمدجواد جمشیدی؛ «مقایسه تطبیقی قوانین حمایت از حریم خصوصی اطلاعاتی در ایران و کشورهای منتخب»، مجلس و راهبرد، سال 24، شماره 89، بهار 1396.
    • جعفری، فریدون، رؤیا موسوی و امیر اسلامیه همدانی؛ «مطالعه تطبیقی حق برخورداری از وکیل در مرحله تعقیب در حقوق داخلی ایران و اسناد و رویه‌های محاکم کیفری بین‌المللی»، پژوهش‌های حقوق تطبیقی، دوره 20، شماره 4، زمستان 1395.
    • جوان جعفری، عبدالرضا؛ «جرایم سایبر و رویکرد افتراقی حقوق کیفری»، مجله دانش و توسعه، شماره 34، زمستان 1389.
    • جهانشیری، جواد؛ محمدرضا حسینی و احمد ابراهیمی؛ «تبیین فرآیند تحقیقات مقدماتی در جرایم سایبری»، فصلنامه پژوهش‌های اطلاعاتی و جنایی، شماره3، پاییز 1394.
    • حبیب‌زاده، محمدجعفر و سلمان عمرانی؛ «تحلیل ساختاری رابطه حقوق کیفری و دانش سیاسی»، فصلنامه مطالعات حقوقی دولت اسلامی، شماره 2، بهار 1392.
    • رحمانیان، حامد و محمدجعفر حبیب‌زاده؛ «ابزارگرایی کیفری؛ قلمرو، مفهوم، شاخص‌ها»، پژوهش حقوق کیفری، شماره 5، زمستان 1392.
    • خان­محمدی، کریم و علی ‌اکبر شامی؛ «اخلاق اسلامی حریم خصوصی در شبکه‌های اجتماعی سایبر (با تأکید بر واتس‌آپ)»، اسلام و مطالعات اجتماعی، دوره 4، شماره 2، پیاپی 14، پاییز 1395.
    • رضایی، سعید؛ محمدعلی دوستاری و مجید بیات؛ «مروری بر کنترل دسترسی مبتنی بر ویژگی در محیط‌های ابری، فصلنامه منادی امنیت فضای تولید و تبادل اطلاعات»، جلد 9، شماره 1، 1395.
    • درگاهی، مهدی؛ «میان‌کنش قاعده حفظ نظام و حریم خصوصی افراد»، پژوهش‌های حفاظتی ـ امنیتی، سال 5، شماره 19، 1395.
    • شهبازی‌نیا، مرتضی و محبوبه عبداللهی؛ «دلیل الکترونیک در نظام ادله اثبات دعوا»، فصلنامه حقوق، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، دوره 40، شماره 4، زمستان 1389.
    • صالحی، جواد؛ «مؤلفه‌های امنیت اجتماعی در قوانین کیفری»، مجله پژوهش‌های حقوقی، شماره 17، تابستان 1389.
    • __________؛ «استفاده غیرمجاز پلیس از دستگاه ردیاب؛ جلوه‌ای از نقض حریم خصوصی در رویه‌قضایی دیوان عالی ایالات متحده و دستاوردهای آن»، فصلنامه پژوهش حقوق کیفری دانشگاه علامه طباطبایی، شماره 8، پاییز 1393.
    • __________؛ «ممنوعیت بازرسی تلفن همراه و بایسته‌های آن؛ جلوه‌ای از حریم خصوصی متهم در رویه‌قضایی و دستاوردهای آن»، فصلنامه پژوهش حقوق کیفری دانشگاه علامه طباطبایی، شماره 21، زمستان 1396.
    • صدیق، میرابراهیم؛ «انقلاب سایبری و تحول در پدیده جاسوسی»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال 19، شماره 1، پیاپی شماره 71، بهار 1395.
    • ضیایی، یاسر؛ «مبانی نظری صلاحیت فراسرزمینی دولت از منظر حقوق بین‌الملل عمومی»، مجله حقوقی دادگستری، شماره 76، زمستان 1390.
    • ضیایی، یاسر و احسان شکیب‌زاده؛ «قانونگذاری در فضای سایبر: رویکرد حقوق بین‌الملل و حقوق ایران»، مجله حقوقی بین‌المللی، دوره 34، شماره 57، پاییزـ زمستان 1396.
    • طهماسبی، جواد؛ «اصل صلاحیت شخصی مبتنی بر تابعیت بزه‌دیده در قوانین کیفری ایران»، مجله حقوقی دادگستری، شماره 97، بهار 1396.
    • علی­اکبریان، حسنعلی؛ «بررسی حکم شرعی رفتار حکومت در جمع‌آوری اطلاعات از حوزه حریم خصوصی اشخاص»، فصلنامه کاوشی نو در فقه، سال 21، شماره 3، پاییز 1393.
    • فرجیها، محمد و امین آقایی؛ «جنبه‌های منفی و مثبت اصل صلاحیت شخصی در حقوق جزای بین‌الملل»، فصلنامه مطالعات بین‌المللی پلیس، شماره ٩، بهار 1391.
    • فروغى، فضل‌االله و امیر البوعلى؛ «صلاحیت کیفرى مراجع قضایى در فضاى سایبر»، مجله تحقیقات حقوقى، شماره 58، تابستان 1391.
    • فرهادی آلاشتی، زهرا و عبدالرضا جوان جعفری بجنوردی؛ «بررسی تعارض رهیافت‌های تدابیر موقعیت مدار نظارت سایبری، با حریم خصوصی کاربران»، فصلنامه مجلس و راهبرد، سال 23، شماره 87، پاییز 1395.
    • لک، بهزاد؛ «شناسایی و پیشگیری از کمین سایبری در فضای مجازی»، فصلنامه کارآگاه، شماره 18، بهار 1391.
    • محمدی، زینب و نیما جعفری نویمی­پور؛ «خدمات ابری معتبر و نامعتبر؛ بررسی روش‌های موجود و ارائه راهکارهای جدید»، فصلنامه منادی امنیت فضای تولید و تبادل اطلاعات، جلد 9، شماره 1، 1395.
    • مسعودیان، محسن؛ «نقش پلیس در پیشگیری از جرایم سایبری و تأمین امنیت در فضای مجازی»، فصلنامه انتظام اجتماعی، دوره 4، شماره 1، بهار 1391.
    • ملکان، اسفندیار و رسول سلمانی؛ «ویروس‌های رایانهی تهدیدی برای امنیت سیستم اطلاعات حسابداری»، پژوهش حسابداری، شماره 7، زمستان 1391.
    • مهرا، نسرین و کامران محمودیان اصفهانی؛ «الزامات حقوق بشری کشف جرم در نظام حقوقی ایران»، مطالعات حقوق عمومی، دوره 47، شماره 2، تابستان 1396.
    • میرمحمدصادقی، حسین و افشین آذری متین؛ «راهبرداهای کیفری در بانکداری نوین؛ با تأکید بر امضای الکترونیکی»، فصلنامه راهبرد، شماره 82، بهار 1396.
    • نوبهار، رحیم و فاطمه صفاری؛ «رعایت مصالح بزه‌دیده در جرم‌انگاری»، مجله حقوقی دادگستری، سال 80، شماره 93، بهار 1395.
    • وروایی، اکبر و محمد رضوی؛ «بررسی وضعیت حقوقی استرداد مجرمین در قلمرو حقوق کیفری بین‌المللی»، فصلنامه دانشکده علوم و فنون مرز، شماره 2، تابستان 1394.

     

    ب. انگلیسی

    - Books

    • Nunziato, Dawn, Virtual Freedom: Net Neutrality and Free Speech in the Internet Age, Stanford University Press, 2009.
    • Schmitt, Michael N., Tallinn Manual on the International Law Applicable to Cyber Warfare, Cambridge University Press, 2013.

     

    - Articles

    • “Microsoft Ireland Case: Can a US Warrant Compel a US Provider to Disclose Data Stored Abroad?”, Center for Democracy and Technology, 2014.
    • Colangelo, Anthony J., "Constitutional Limits on Extraterritorial Jurisdiction: Terrorism and the Intersection of National and International Law", Harvard International Law Journal, No. 48. 2007.
    • Daskal, Jennifer & Andrew K. Woods, “Cross-Border Data Requests: A Proposed Framework”, Just Security, 2015.
    • Hooper, Christopher, Martini, Ben & Choo, Kim Kwang Raymond, “Cloud Computing and its Implications for Cybercrime Investigations”, Australia' Computer Law and Security Report, vol. 29, No. 2. 2013.
    • Ireland-Piper, Danielle, "Extraterritoriality and Sexual Offences Outside Australia”, Bond Law Review, No. 22(2). 2010.
    • Kerr, Orin, “What Legal Protections Apply to E-mail Stored Outside the U.S.? Volokh Conspiracy”, Washington Post, 2014.
    • Koba, Mark, “Cloud Computing 101: Learning the Basics”, 2011.
    • Lawson, Rick, “The Concept of Jurisdiction and Extraterritorial Acts of State”, in Gerard Kreijen et al (eds), State, Sovereignty, and International Governance, Oxford University Press. 2002.
    • Lowe, Vaughan, “Jurisdiction” in Malcolm Evans (ed), International Law, Oxford University Press, 2nd ed. 2003.
    • Martini, Ben and Kim-Kwang Raymond Choo, “An Integrated Conceptual Digital Forensic Framework for Cloud Computing”, Digital Investigation, vol. 9, No. 2. 2012.
    • Narayanan, Vineeth, “Harnessing the Cloud: International Law Implications of Cloud-Computing”, Chicago Journal of International Law, No. 12. 2012.
    • Orentlicher, Diane F., "Whose Justice? Reconciling Universal Jurisdiction with Democratic Principles" in Thomas J. Biersteker et al (eds), International Law and International Relations, Routledge. 2007.
    • Perrin, Benjamin, “Taking a Vacation from the Law? Extraterritorial Criminal Jurisdiction and Section 7(4.1) of the Criminal Code”, Canadian Criminal Law Review, No. 13. 2009.
    • Richardson, L. Song, “Convicting the Innocent in Transnational Criminal Cases: A Comparative Institutional Analysis Approach to the Problem”, Berkeley Journal of International Law, No. 26. 2008.
    • Roberts, Paul, “In Wake of Snowden, U.S. Cloud Providers Face Calls to Wall off Data”, 2014.
    • Taddese, Yamri, “Focus: Cloud Services Create Challenges for E-Discovery, 2015.
    • Urbas, Gregor, “Cybercrime, Jurisdiction and Extradition: the Extended Reach of Cross-Border Law Enforcement”, Journal of Internet Law, No. 16. 2012.
    • Weber, Alamie M., “The Council of Europe`s Convention on Cybercrime”, Barkeley Technology Law Journal, No. 18. 2014.
    • Wilson, Mark, “Twitter Moves Non-US Accounts to Ireland, and Away from the NSA”, 2015.
    • Zerk, Jennifer A., ”Extraterritorial Jurisdiction: Lessons for the Business and Human Rights Sphere from Six Regulatory Areas”, Working Paper, No 59, Harvard Corporate Social Responsibility Initiative. 2010.

     

    - International Jurisprudence and Instruments